Læknablaðið : fylgirit - 01.06.2006, Blaðsíða 22

ÁGRIP ERINDA / XVII. ÞING FÉLAGS ÍSLENSKRA LYFLÆKNA
Svefnlyfjanotkun var mest 40% (í) og minnst 23% (D og N).
Notkun geðdeyfðarlyfja var mest 30% (í) og minnst 10,6% (N).
Notkun sefandi lyfja var mest 12,8% (F) og minnst 3,1% (D).
Notkun kalsíum og vítamína var mest 19% (í) og 23% (f). Notkun
statína var mest um 10% (í og S).
Alyktanir: Það er athyglisverður munur á lyfjanotkun á
Norðurlöndunum meðal annars svipaðs hóps aldraðra sjúklinga
á bráðadeildum. Til að meta þýðingu þessa er ítarlegri vinna
fyrirhuguð þar sem lyfjaupplýsingar eru tengdar við upplýsingar um
vitræna og líkamlega færni og útkomu í MDS-AC matinu.
E 12 Fjölskyldutengsl íslenskra sjúklinga með nýrnasteina
Viðar Eðvarðsson1, Sverrir Póroddsson2, Runólfur Pálsson3'4, Ólafur S. Indriðason3,
Kristleifur Kristjánsson2, Kári Stefánsson2, Hákon Hákonarson2
‘Barnaspítali Hringsins Landspítala, 2íslensk erföagreining, 3nýrnalækningaeining
og lyflækningasvið I Landspítala, 4læknadeild HÍ
runolfur@landspitali. is
Inngangur: Líklegt er að erfðaþættir hafi afgerandi áhrif á mein-
myndun nýrnasteina. Tilgangur þessarar rannsóknar var að meta
möguleg áhrif erfðaþátta á steinasjúkdóm í nýrum með því að
kanna ættlægni sjúkdómsins hjá íslenskum sjúklingum.
Efniviður og aðferðir: Leitað var að sjúkdómsgreiningum sem
gáfu til kynna nýrnasteina í gagnagrunnum á Landspítala og
Fjórðungssjúkrahúsinu á Akureyri og hjá Læknisfræðilegri
myndgreiningu (Domus Radiologica) á tímabilinu 1983-
2003. Af 6054 sjúklingum með nýrnasteina fundusl 5954 í
ættfræðigagnagrunni íslenskrar erfðagreiningar (ÍE) sem notaður
var til þess að kanna fjölskyldutengsl þeirra. Hlutfallsleg áhætta
(relative risk) og skyldleikastuðull (kinship coefficient) voru metin
til þess að spá fyrir um hættu á nýrnasteinamyndun meðal ættingja
sjúklinga með nýrnasteina og til að ákvarða fjölskyldumynstur.
Niðurstöður: Hlutfallsleg hætta á myndun nýrnasteina meðal
fjölskyldumeðlima sjúklinganna var umtalsvert meiri en hjá
samanburðareinstaklingum í ættfræðigagnagrunni IE. I tilviki 2959
sjúklinga með röntgenþétta steina var hlutfallsleg áhætta frá 1,07
hjá fimmtu gráðu ættingjum (p<0,01) upp í 2,25 (p<0,001) hjá fyrstu
gráðu ættingjum (p<0,001). Hlutfallsleg hætta á nýrnasteinum
hjá foreldrum og börnum sjúklinga sem greinst höfðu með þrjá
eða fleiri steina (n=453) var 10 (p<0,001), sem er meira en fjórum
sinnum hærra en hjá þeim sjúklingum sem aðeins höfðu greinst með
einn stein. Mat á skyldleikastuðli sýndi að íslenskir sjúklingar með
nýrnasteina eru skyldari hver öðrum en Islendingar eru almennt,
jafnvel þegar skyldleiki er >4 rýriskiptingar (meiosis) (p<0,05).
Ályktanir: Niðurstöður rannsóknar okkar benda til þess að
erfðaþættir geti haft umtalsverð áhrif á meinmyndun nýrnasteina.
E 13 Nýgengi, orsakir og horfur sjúklinga með skorpulifur
á íslandi og í Svíþjóð
Slcingerðiir Anna Gunnarsdótlir. Bjarni Þjóðleifsson2, Nick Cariglia3, Sigurður
Ólafsson2, Einar Björnsson1
‘Sahlgrenska-háskólasjúkrahúsið Gautaborg, 2Landspíta!i, -’Fjórðungssjúkrahúsið
á Akureyri
Amia.Gtmnarsdottir@medic.gu.se
Inngangur: Nýgengi skorpulifur á íslandi hefur áður verið
rannsakað fyrir árin 1950-1990 og var þá 2,4 sjúklingar á 105/ári
sem er með lægstu tíðni af skorpulifur í hinum vestræna heimi
(Ludviksdottir et al. Eur J Gast & Hepatol 1997). Takmarkaðar
upplýsingar eru til um orsakir og horfur sjúklinga með skorpulifur
eftir að lifrarbólga-C (HCV) uppgötvaðist og samanburður við
önnur Norðurlönd hefur ekki áður verið gerður.
Efniviður og aðferðir: Rannsóknin er afturvirk og nær til allra
sjúklinga á Islandi (280.000 íbúar) sem fengu sjúkdómsgreininguna
skorpulifur í fyrsta skipti á árunum 1994-2003, sama gildir fyrir alla
sjúklinga með sambærilega greiningu á sama túnabili í Gautaborg
(600.000 íbúar).
Niðurstöður: Á íslandi greindust 98 sjúklingar með skorpulifur og
918 sjúklingar í Gautaborg. Samanburður á orsökum skorpulifrar
á íslandi og í Gautaborg leiddi í ljós að alkóhóllifrarsjúkdómur
(ALD) var algengasta orsökin í báðum löndunum (tafla I). Aðrar
orsakir voru: lifrarbólga-C 5% á íslandi á móti 10% í Gautaborg,
alkóhól-lifrarsjúkdómur + lifrarbólga-C 3% á móti 12%, af
óþekktum uppruna (cryptogenic) 21% á móti 16%, Prímary Biliary
Cirrhosis 14% á móti 4%, Auto-Immune Hepatitis 9% á móti 2%,
hemochromatosis 7% á móti 1% og aðrar orsakir 12% á móti 5%.
Heildarhlutfall sjúklinga með lifrarbólgu-C var 8% á íslandi á móti
22% í Gautaborg (p<0,01). Dánarorsakir voru: lifrarbilun hjá 31%
á íslandi á móti 39% í Gautaborg, blæðing frá vélindaæðahnútum
7% á móti 10%, Gl-blæðingar 3% á móti 3%, sýkingar 14% á móti
10%, lifrarkrabbamein 17% á móti 13%, annað 28% á móti 25%.
Tafla I. Skorpulifur á íslartdi og í Gautaborg.
Árlegt nýgengi á 105 % karla Meöal- aldur ± SF ALD % Alkóhól- lítrar á hvern íbúa >15 ára Eins árs lifun % Fimm ára lifun %
Gautaborg 15*** 60 50*** 6,7 64 28*
69** ±12*
Island 3,5 52 64 29 5,5 67 43
±14
* p<0,01; **p<0,001; ***p<0,0001
Ályktanir: Nýgengi skorpulifrar er enn mjög lágt á íslandi, einungis
fjórðungur af því sem það er í Svíþjóð, munurinn virðist liggja í lægri
tíðni alkóhóllifrarsjúkdóms þrátt fyrir lítinn mun á áfengissölu. Þetta
gæti skýrst af erfðaþáttum eða umhverfisáhrifum eins og til dæmis
mismun á óskráðri áfengisneyslu eða mismunandi neysluháttum.
E 14 Lyfjaumsjá á hjúkrunarheimili með þátttöku klínísks
lyfjafræðings í þverfaglegu teymi
Kannvcig Einar.sdóttir', Siguröur Helgason2, Aðalsteinn Guðmundsson'
'Landspítali, 2Landlæknisembættiö
rann ve@landspitali. is
Inngangur: Aldraðir íbúar hjúkrunarheimiia eru líkamlega veikari,
með meiri færniskerðingu og flóknari lyfjameðferð en áður
þekktist. Meira en helmingur íbúa hjúkrunarheimila á íslandi
22 Læknablaðið/Fylgirit 52 2006/92