Læknablaðið : fylgirit - 01.06.2006, Blaðsíða 29

ÁGRIP VEGGSPJALDA / XVII. ÞING FÉLAGS ÍSLENSKRA LYFLÆKNA
V 10 Tvær boðleiðir virkja AMPK í æðaþelinu
Brynhildur Thors', Haraldur Halldórsson', Guðmundur Þorgeirsson1-2
'Rannsóknastofa HÍ í lyfjafræði, 2lyflækningadeild Landspítala
brynhit@hi.is
Inngangur: AMPK (AMP-activated protein kinase) er vel þekktur
prótein kínasi sem oft er nefndur „aðalrofi efnaskipta“, enda
hefur hann áhrif á hina ýmsu þætti frumunnar sem viðhalda
innra orkujafnvægi. Nýlegar rannsóknir hafa bendlað AMPK við
víðtækari stjórnun efnaskipta, jafnvel orkustjórnun líkamans alls.
Efniviður og aðferðir: Við kynntum nýlega niðurstöður sem sýndu
að G-prótein örvararnir histamín og thrombín valda NO myndun
og fosfórun á eNOS á Serll77 í æðaþelsfrumum (HUVEC) og
sýndum einnig að þessari örvun er miðlað með AMPK óháð PI3K-
Akt. Kalsíum klóbindirinn BAPTA hindraði algjörlega fosfórun
AMPK og eNOS og kalsíum jónferjan A23187 líkti eftir áhrifum
histamíns og thrombíns á AMPK og eNOS. Til að Iíta nánar á þá
þætti sem verka á AMP kínasann sjálfan höfum við mælt breytingar
á ATP og AMP í æðaþelinu, eftir meðhöndlun með ýmsum
áverkunarefnum bæði með HPLC og „luciferasa assay“.
Niðurstöður: Thrombín, histamín og A23187 höfðu öll áhrif til
lækkunar á ATP innan frumunnar (14%, 7% og 20%). Þetta kom
fram eftir tvær mínútur og náði lækkunin hámarki á fimm mínútum.
Samtímis þessu varð hækkun í AMP. CaMKK hindrinn STO-609
hindraði að hluta fosfórun AMPK og eNOS eftir meðhöndlun með
thrombíni, histamíni eða A23187.
Alyktanir: Við drögum þá ályktun að G-prótein örvararnir
thrombín og histamín valdi á kalsíumháðan hátt fosfórun á AMPK
fyrir tilstuðlan tveggja AMPKK; annars vegar kalmodulín háða
kínasans CaMKK og hins vegar LKBl, sem bregst við lækkun á
ATP/AMP hlutfallinu.
V 11 Aukin blæðingareinkenni hjá heilbrigðum unglingum
tengjast vægum, mælanlegum frumstorkugöllum
Brynja R. Guðmundsdóltir'. Páll Torfi Önundarson'-2
'Blóðmeinafræðideild Landspítala, 2læknadeild HÍ
brynjarg&andspitali.is
Inngangur: Blæðingareinkenni eru það algeng í samfélaginu, að það
er mögulegt að þau finnist fyrir tilviljun hjá fólki, sem mælist með
mjög væga frumstorkugalla.
Efniviður og aðferðir: Til þess að meta hvort vægir frumstorkugallar
valdi aukinni blæðingarhneigð könnuðum við blæðingareinkenni
hjá hópi heilbrigðra unglinga. Síðan var undirhópur unglinga með
aukin blæðingareinkenni og samanburðarhópur rannsakaður
nánar til þess að ákvarða aukna blæðingarhættu, sem tengist
vægri, tölfræðilegri lækkun á von Willebrand þælti (VWF), og
hjá þeim sem höfðu væga skerðingu á blóðflöguvirkni samkvæmt
blóðflögukekkjun.
Helstu niðurstöður: Aukin blæðingarhneigð var til staðar hjá 63 af
809 táningum (7,8%) og 48 (76%) komu til blóðrannsóknar. Af 48
komu 39 (62%) í aðra blóðprufu til að endurtaka VWF mælinguna.
Til viðmiðunar komu 162 einkennalausir í eina mælingu en 151 í
tvær. Lág gildi VWF samkvæmt þremur mælingaraðferðum voru
algengari hjá einkennahópnum en hinum einkennalausu, það er lág
virkni ristócetín hjálparþátta (ristocetin cofactors) (23,1% á móti
5,3%; OR 5,3), lág kollagenbinding virkni (15,3% á móti 4,6%; OR
3,7) og lágt VWF prótein (25,6% á móti 6,6%; OR 4,8). Lág gildi
ristócentín hjálparþátta voru frá 35-45 U/dL nema hjá einum sem
var með gildið 26 U/dL. Matshæf blóðflögukekkjun var gerð hjá 47
af 63 með blæðingarhneigð (75%) og 159 einkennalausum. Væg
óeðlileg kekkjun (það er óeðlileg kekkjun samtímis með ADP og
epinephrini) var algengari hjá táningum sem höfðu blæðingarhneigð
en hjá viðmiðunarhópnum (12,8% á móti 4,8%; OR 3,2).
Alyktanir: Táningar með vægt lækkaðan VWF og vægt óeðlilega
blóðflögukekkjun eru í 5,3-faldri og 3,2-faldri hlutfallslega aukinni
blæðingarhættu. Frekari rannsóknir eru nauðsynlegar til að geta
metið nánar klíníska þýðingu þessarar áhættu.
V 12 Algengi efnaskiptaheilkennis og tengsl þess
við líkamsástand og hreyfingu þriggja starfsstétta í
Þingeyjarsýslu
Börkur Már Hcrsleinsson'2, Ásgeir Böðvarsson3, Kristján Þór Magnússon3,
Erlingur Jóhannsson2. Þórarinn Sveinsson3, Sigurbjörn Árni Arngrímsson2
'August Krogh Institute Kaupmannahafnarháskóla, "íþróttafræðasetur KHÍ
Laugarvatni, 3Heilbrigðisstofnun Þingeyinga, 4Rannsóknastofa í hreyfivísindum HÍ
borknr_mar@hotmaH.com
Inngangur: Markmið rannsóknarinnar var að athuga líkamsástand
og hreyfimynstur þriggja starfsstétta í Þingeyjarsýslu og
algengi efnaskiptaheilkennis (metabolic syndrome) samkvæmt
skilgreiningu Amerísku hjartasamtakanna (American Heart
Association).
Efniviður og aðferðir: Alls voru 162 einstaklingar (52 verkamenn,
69 skrifstofumenn og 41 bóndi) af báðum kynjum rannsakaðir.
Lrkamsástand var athugað með húðklípum, líkamsþyngdarstuðli
og ummáli mittis og mjaðma. Blóðþrýstingur var mældur, fastandi
blóðsýni tekin og blóðsykur, HDL-kólesteról og þríglýseríð
mæld, en þessi þrjú blóðgildi ásamt mittismáli og blóðþrýstingi,
eru þeir áhættuþættir sem mynda efnaskiptaheilkenni. Hreyfing
þátttakenda var mæld með hreyfimælum.
Niðurstöður: Bændur höfðu marktækt lægri (p<0,05) blóðsykur
og þríglýseríð í blóði heldur en hinar starfsstéttirnar og hærra
HDL-kólesteról. Enginn marktækur munur fannst á milli
líkamsmælinganna og starfsstétta. Allir þættirnir sem mynda
efnaskiptaheilkenni sýndu tölfræðilega marktæka fylgni sín á
milli og hafði heildarhreyfing yfir daginn marktæka fylgni við alla
þættina, en tími í hreyfingu sem samsvarar þrefaldri grunnbrennslu
eða meira (3METs) sýndi einungis fylgni við mittisummál. Bændur
hreyfðu sig marktækt meira yfir daginn en hinar tvær starfsstéttirnar,
en ekki fannst munur á tíma yfir 3METs. í rannsókninni teljast
11,1% þátttakenda vera með efnaskiptaheilkenni.
Ályktanir: Við ályktum að á meðal þessara þriggja starfsstétta hafi
bændur betri blóðgildi hvað varðar efnaskiptaheilkenni, án þess þó
að líkamsástand þeirra sé hagstæðara. Er þetta líklega vegna virkari
lífsstíls bænda samanborið við verkamenn og skrifstofumenn.
Læknablaðið/Fylgirit 52 2006/92 29