Læknablaðið : fylgirit - 01.05.2010, Page 22

VISINDI A VORDOGUM
FYLGIRIT 63
fylgni fyrir neyslu karla á mjólk og mjólkurmat (r=0,41, p=0,001).
Nokkuð lægri, en þó ásættanleg fylgni (r=0,25-0,37) var fyrir neyslu kjöts,
fisks og kartaflna hjá báðum kynjum, ásamt neyslu ferskra ávaxta og
mjólkur og mjólkurmatar hjá konum og heilhveitibrauðs, hafragrauts/
múslí og sláturs hjá körlum. Fylgni fyrir grænmeti og rúgbrauð var
ekki talin ásættanleg. Þátttakendur voru flokkaðir í fimm hópa m.t.t.
neyslu samkvæmt spurningalistanum annars vegar og 1990 gögnunum
hinsvegar og reyndust 19-55% raðast í sama neysluhóp, 47-87% í sama
eða næsta hóp og 1-13% í gagnstæðum hóp.
Ályktun: Unnt er að raða einstaklingum eftir neyslu þeirra á nokkrum
mikilvægum fæðuflokkum með notkun afturvirks tíðnispumingalista
Öldrunarrannsóknar Hjartavemdar um mataræði á miðjum aldri.
V-55 Aukin tíðni HLA-DRB1*01 hjá sjúklingum með
lófakreppusjúkdóm (Dupuytren’s disease)
Þorbjöm Jónsson”, Kristján G. Guðmundsson2’, Kristjana Bjamadóttir”, Ina B.
Hjálmarsdóttir", Sveinn Guðmundsson” Reynir Arngrímsson31
'’Blóðbanknum, 2)Heilsugæsla höfuðborgarsvæðisins í Glæsibæ, 3)erfða-og
sameindalæknisfræðideild Landspítala
thorbjor@landspitali.is
Inngangur: Lófakreppusjúkdómur (Dupuytren's disease) einkennist
af myndun bandvefshnúta í iófum. Með tímanum geta einn eða fleiri
fingur kreppst með tilheyrandi færniskerðingu handar. Lófakreppa er
oft ættlæg og er tiltölulega algeng í Norður-Evrópu. Ýmsir áhættuþættir
eru þekktir svo sem reykingar, mikil áfengisneysla, flogaveiki, sykursýki
og erfiðisvinna.
Markmið: Rannsaka tíðni HLA-DR arfgerða hjá lófakreppusjúklingum
á íslandi og kanna hvort tengsl finnast við alvarleika eða útbreiðslu
sjúkdómsins.
Aðferðir: EDTA blóðsýnum var safnað úr 172 karlmönnum sem þátt
tóku í framvirkri rannsókn á lófakreppusjúkdómi. Af þeim var 121
með einkenni sjúkdómsins en 51 var einkennalaus. Sjúkdómurinn var
stigaður með tilliti til alvarleika í stig 1 og stig 2. Arfgerð HLA-DRBlvar
greind með hefðbundinni kjarnsýrumögnun (SSP low resolution aðferð
frá Invitrogen).
Niðurstöður: Af lófakreppusjúklingunum voru 72 einungis með band-
vefsstrengi eða hnúta í lófum (stig 1) en 49 voru með kreppta fingur eða
höfðu gengist undir skurðaðgerð (stig 2). Tíðni HLA-DRBD01 var mark-
tækt aukin hjá lófakreppusjúklingunum borið saman við einkennalausa
(OR=3.22 ; 95% CI=1.06-9.75, P= 0,031). Engin tengsl fundust við fjöl-
skyldusögu, upphaf sjúkdóms, alvarleika eða útbreiðslu.
Ályktun: Niðurstöðumar benda til þess að einstaklingar með HLA-
DRB1*01 arfgerð séu í aukinni áhættu á að fá lófakreppusjúkdóm.
V-56 Áhrif blóðflögulýsata úr útrunnum blóðflögueiningum á fjölgun
og sérhæfingu mesenchymal stofnfrumna
Hulda Rós Gunnarsdóttir”2, Bjöm Harðarson1, Sveinn Guðmundsson1, Brendon
Noble1, Ólafur E. Sigurjónsson1'2
'Blóðbankinn,2 Tækni og Verkfræðideild HR,3 MRC Centre for Regenerative Medicine,
Edinborg
oes@landspitali.is
Inngangur: Mesenchymal stofnfrumur (MSC) er m.a. að finna í beinmerg
og hafa miklar vonir verið bundnar við notkun þeirra í læknisfræðilegri
meðferð í framtíðinni. Eitt vandamál við slíkt er nauðsyn þess að
nota kálfasermi til að fjölga þeim ex vivo. Galli við kálfasermi er hætta
er á ónæmisvari gegn próteinum sem þar er að finna og ýmsum
sýkingarögnum sem geta valdið skaða í frumuþegum.
Tilgangur og markmið: Tilgangur þessa verkefnis er að athuga áhrif
þess að rækta MSC frumur með blóðflögulýsötum, unnum úr ferskum
(HPLF) eða útrunnum (HPLÚ) blóðflögum á fjölgun, sérhæfingu og
virkni þeirra in vitro.
Efni og aðferðir: Mesenchymal stofnfrumur, einangraðar úr beinmerg,
voru ræktaðar með HPLF eða HPLÚ og bornar saman við frumur
ræktaðar með sérvöldu kálfa sermi. Áhrif á MSC var athugað með
greiningu á yfirborðssameindum í frumuflæðisjá, hæfni frumna til
fjölgunar og hæfileika þeirra til sérhæfingar. Einnig var kannað hvort
MSC frumur ræktaðar á þennan máta gæti bælt T-frumu fjölgun og
innihald blóðflögulýsata greint með vaxtarþáttaprófi.
Niðurstöður: Mesenchymal stofnrumur ræktaðar með HPLF eða HPLÚ
fjölga sér jafn vel og MSC frumur ræktaðar í kálfa sermi. Engin breyting
er á tjáningu yfirborðsameinda sem einkenna MSC frumur. Hins vegar
sjáum við aukningu í bein og fitusérhæfingu en lakari brjósksérhæfingu
í frumum ræktuðum í HPLF eða HPLÚ.
Ályktanir: Hægt er að fjölga MSC frumum með blóðflögulýsati unnu úr
útrunnum blóðflögueiningum. Hins vegar þarf að kanna nánar hvaða
áhrif slíkt hefur á sérhæfingu frumnanna.
V-57 Tjáning Dlg7 í þroskun æðaþelsfrumna úr naflastrengsblóði
Leifur Þorsteinsson”, Sigríður Þ. Reynisdóttir", Valgarður Sigurðsson21, Birkir
I' Bragason ", Kristrún Olafsdóttir ", Ólafur E Sigurjónsson1", Karl Ólafsson",
Sveinn Guðmundsson"
"Blóðbankanum,2) blóðmeinafræðideild " Tilraunastöð HÍ á Keldum,4) rannsóknastofu
háskólans í meinafræði, "kvennadeild Landspítala, "tækni- og verkfræðideild Háskólans í
Reykjavík
leifurth@lsh.is
Inngangur: Fyrri rannsóknir sýna að Dlg7 er gen sem hefur mikilvægu
hlutverki að gegna í viðhaldi stofnfrumueiginleika frumna fyrir
blóðmyndandi vef (Gudmundsson KO, et.al. Stem Cell 2007). Eftir því
sem fruman sérhæfist minnkar tjáning gensins. Þó svo forverafrumur
æðaþels í blóði hafi ekki verið fullskilgreindar ríkir nokkur einhugur um
að þær sé að finna þar og þá sérstaklega í naflastrengsblóði.
Markmið: 1. Sýna fram á að hægt sé að rækta æðaþels líkar frumur úr
blóði og endursá þeim 2. Kanna þátt Dlg7 í þroskunarferlinu.
Aðferðir: Einkjarna blóðfrumur (lymphocytes/monocytes) voru ein-
angraðar úr naflastrengsblóði og ræktaðar í æti sérstaklega ætluðu
til að fá fram frumur með æðaþelsfrumueiginleika. Æðaþelsfrumur
úr naflastreng (HUVEC) voru notaðar sem viðmið. Tjáning markera
fyrir æðaþelsfrumur var könnuð strax eftir einangrun og eftir ræktun/
þroskun, með frumuflæðisjá, til að staðfesta að breytingin hefði gengið
í rétta átt. Tjáning Dlg7 var staðfest með RT-PCR, ónæmisbindingu
(Western-blot) og ónæmislitun (immunohistochemsitry).
Niðurstöður: Fullt samræmi var milli þeirra frumna sem ræktaðar voru
úr naflastrengsblóði og HUVEC hvað varðar tjáningu CD markera og
hæfileika þeirra til að mynda æðar á matrigeli. Engin tjáning á Dlg7
sást með RT-PCR og ónæmisbindingu í frumum strax eftir einagrun úr
naflastrengsblóði. Eftir að frumurnar höfðu öðlast æðaþelsfrumueigin-
leika kom fram sterk tjáning á Dlg7 með RT-PCR. Þetta var staðfest með
ónæmisbindingu og ónæmislitun með mótefni gegn Dlg7.
Ályktun. Dlg7 er tjáð í æðaþelsfrumum þroskuðum frá frumum úr
naflastrengsblóði og hefur möguelga hlutverki að gegna í þroskun
æðaþelsfrumna í blóði.
V-58 Áhrif kítínfásykra á líkamsþyngd og BMI-stuðul í C57BL/6
músum
Magdalena Stefaniak1'4, Jón M. Einarsson2 Eggert Gunnarsson3, Jóhannes
Gíslason2, Kristber Kristbergsson4
Blóðbankanum1, Genís ehP, Tilraunastöðinni í meinafræði að Keldum3, matvæla og
næringarfræðideild HÍ
oes@landspitali.is
Inngangur: Kítósan er náttúruleg fjölliða úr glúkósamín og N-acetyl-
glúkósamín. Kítósan hefur verið rannsakað í læknisfræðielgum tilgangi,
sem efni til að draga úr líkamsþyngd einstaklinga. Nýlega hefur verið
líst vel skilgreindum kítínfásykrum, sem talið er að geti haft áhrif á
þyngdaraukningu í nagdýrum. Það er talið að kítínfáykrur dragi úr
magni fitu í meltingarveginum, en ekki er vitað með vissu hvemig slíkt
fer fram.
Markmið: Áhrif kítínfásykra á mataræðis-aukandi líkamsþyngd og BMI-
stuðul var kannaður í C57BL/ 6 músum.
Aðferðir: Tíu vikna gamlar kvenkyns C57BL/6 mýs var gefið fituríkt
æti í 26 vikur. Að auki fengu mýsnar mismunandi samsetningar af
kítínfásykrum og glúkósamín. Næringarinntaka var mæld ásamt þyngd
og BMI stuðull var reiknaður.
22 LÆKNAblaðið 2010/96