Frjáls verslun - 01.10.2008, Blaðsíða 37

38 F R J Á L S V E R S L U N • 1 0 . T B L . 2 0 0 8
2000/2001 en við höfðum notað haustið til að skrifa viðskiptaáætlun
og undirbúa stofnunina. Við reyndum eftir bestu getu að selja hug-
myndina fram eftir árinu 2001 en á þeim tíma var líftæknibólan
gengin yfir og sprungin þannig að við vorum í raun á versta tíma með
þetta. Að endingu, um mitt ár 2001, tókst okkur að fá inn nokkra
góða fjárfesta og þá fór boltinn loksins að rúlla en í millitíðinni hafði
Rannsóknarstofnun landbúnaðarins fóstrað verkefnið.“
Framleiðslukerfi fyrir sérvirk prótein
Í stuttu máli gengur verkefnið út á nýtt framleiðslukerfi fyrir sérvirk
prótein sem má nota í iðnaði og landbúnaði, í lyf og við læknisfræði-
legar rannsóknir. Próteinin sem um ræðir eru mjög fjölbreytilegur
flokkur efna. Próteinin eru framleidd í frumum og fram að þessu
hefur það verið gert í bakteríum eða spendýrafrumum. Nýjungin hjá
ORF felst í að framleiða próteinin á ódýrari og jafnvel öruggari hátt
úr plöntufrumum.
„Verkefnið gekk út á að nýta byggfræ til að framleiða þessi
prótein með hjálp erfðatækninnar. Þróunarvinnan, sem tók nokkur
ár, fór að mestu í að hanna erfðatækni þannig að hægt yrði að flytja
nýja erfðaeiginleika yfir í bygg og stýra framleiðslunni þannig að
sérvirku próteinin yrðu til í fræinu. Kerfið sem um ræðir kallast
Orfeus og í dag notum við það til að framleiða þessi prótein. Til að
byrja með ákváðum við að einbeita okkur að framleiðslu svokallaðra
vaxtaþátta sem koma upprunalega úr mönnum. Þessir vaxtaþættir
skipta hundruðum og stýra frumsérhæfingu, frumuskiptingum og
í sumum tilfellum lífslengd frumanna og eru mjög mikilvægir við
læknisfræðilegar rannsóknir, til dæmis við krabbameinsrannsóknir og
rannsóknir í ónæmisfræði.“
ORF Líftækni hf. er í dag eina fyrirtækið í heiminum sem notar
plöntur til að framleiða þessi prótein og er með yfir eitthundrað
mismunandi vaxtarþætti á mismunandi framleiðslustigum. Þrettán
þeirra eru þegar komin á markað og seldir undir vörumerkinu
ICOkine en næsta vor er reiknað með að fimmtíu vaxtarþættir verði
komnir á markað.
Kröfuharður markaður
Framleiðsla ORF Líftækni hf. á sér stað í tvöþúsund fermetra gróð-
urhúsi við Grindavík sem kallast Græna smiðjan og starfsmenn fyr-
irtækisins eru tuttugu og tveir í fullu starfi. Björn segir að staðsetn-
ingin við Grindavík henti vel þrátt fyrir að aðrir staðir hafi vel komið
til greina. Þar er stutt í heitt vatn og rafmagn og þar á sér stað vistvæn
uppbygging sem hentar ímynd fyrirtækisins vel.
„Markaðurinn sem við framleiðum fyrir er gríðarlega kröfu-
harður og viðkvæmur en hönnun Grænu smiðjunnar og hin nýja
ræktunartækni til þess fallin að standast þessar kröfur. Tæknin felst
í því rækta byggið í vatni á færiböndum. Við sáum á öðrum enda
færibandsins og uppskerum á hinum og ferlið frá sáningu að upp-
skeru er milli sextíu og fimm og sjötíu dagar og þar sem við erum að
framleiða fimmtíu mismunandi vaxtaþætti eru fimmtíu mismunandi
byggafbrigði í ræktun.
Sem stendur leggjum við mikla vinnu í markaðsmálin og erum
á fullu að kynna framleiðsluna á markaði læknisfræðirannsókna um
allan heim. Næsta skref er að sækja fram á mörkuðum sem tengjast
lyfjaþróun og lyfjaframleiðslu og inn á snyrtivörumarkaðinn þar sem
við höfum þegar gert fyrstu samningana. Viðtökurnar eru góðar
en þar sem þetta er ný vara verðum við að kynna hana vel og leyfa
hugsanlegum kaupendum að prófa hana áður en samningar eru
gerðir. Auk þess höfum við verið að gera samninga við fyrirtæki um
dreifingu á framleiðslunni í Ástralíu, Nýja Sjálandi, Kóreu, Japan og
í Evrópu. Eins og gefur að skilja er dýrt að koma svona fyrirtæki á
koppinn en ég vona að fjárfestingin fari að skila sér fljótlega. Árið
2009 er stefnan að byggja úrvinnslustöð fyrir framleiðsluna við hlið-
ina á ræktunarhúsinu þannig að við erum töluvert bjartsýnir á fram-
haldið,“ segir Björn.
Lítill tími fyrir áhugamál
Björn hlær þegar hann er spurður um áhugamál sín segir lítið fara
fyrir þeim enda lítið um frítíma. „Ætli helsta áhugamálið sé ekki
vinnan, enda lítið annað komist að síðastliðin ár. Ég nenni ekki að
stunda golf og hef engan áhuga á veiðum. Ég hef komið nokkuð að
félagsmálum í kringum íshokkí í gegnum strákinn minn sem er leik-
maður en ég er formaður Skautafélags Reykjavíkur. Á síðustu árum
hef ég haft gaman að því að dunda mér í garðinum, enda róandi að
vinna í moldinni, og svo er fjölskyldan að byggja sumarhús í Bisk-
upstungunum. Ég ferðast mikið vegna vinnunnar og vil því helst vera
heima þegar ég á frí. Það er helst að ég fari í stuttar gönguferðir og þar
sem ég er lítið fyrir hópaferðir geri ég það á eigin vegum.
Satt best að segja er mér efst í huga að halda áfram að byggja upp
fyrirtækið þannig að það verði farsælt og geti veitt sem flestum vinnu
og gert vel við starfsfólk og hluthafa,“ segir Björn Lárus Örvar, fram-
kvæmdastjóri ORF Líftækni hf., að lokum.
D R . B j ö R n ö R v a R Í n æ R m y n D
Nafn: Björn Lárus Örvar.
Fæddur: 30. ágúst 1959.
Maki: Unnur Þorsteinsdóttir, for-
stöðumaður erfðagreiningar hjá
DeCode.
Börn: Þorsteinn Björnsson,
fæddur 29. janúar 1989.
Starf: Framkvæmdastjóri ORF
Líftækni hf.