Frjáls verslun


Frjáls verslun - 01.10.2008, Blaðsíða 34

Frjáls verslun - 01.10.2008, Blaðsíða 34
F R J Á L S V E R S L U N • 8 . T B L . 2 0 0 8 35 Undanfarnar vikur hef ég margoft verið spurð að því hvort það sé ekki orðið óþægilegt fyrir Íslendinga að búa í Bretlandi, hvort ég hafi ekki fundið fyrir köldu viðmóti. Stutta svarið er: það er fráleitt að svo sé. Fréttirnar hafa auðvitað verið gríð- arlegar – sem er í fyrsta lagi skiljanlegt þar sem um 300 þúsund einstaklingar og fjöldi stofnana og fyrirtækja varð fyrir búsifjum vegna gjaldþrota bankanna. Í öðru lagi er stórfrétt að þrír stærstu bank- arnir í einu landi verði gjaldþrota. Bretar eru hæðnir og auðvitað hafa þeir gert grín að þessum hremmingum. Það hefur þó ekki verið gert að einhverri sérstakri illkvittni af því Íslendingar eiga í hlut. Af sögulegum ástæðum er Bretum einkum illa við tvær þjóðir, Þjóðverja og Bandaríkjamenn. Hrun íslensku bank- anna flækist ekki inn í neinar sérstakar hugmyndir sem Bretar gera sér af Íslendingum sem þeim er almennt vel við. Það gegnir þó án efa öðru máli um íslensk fyrirtæki hér. Það má vel vera að þau finni fyrir minna trausti en áður – en sama hefði hitt hvaða aðra þjóð sem hefði lent í svipuðum aðstæðum. Fyrir nokkrum árum sagði einn af íslensku útrásarforkólfunum við mig, með nokkrum kvíða, að ef einhverju íslensku fyrirtækj- anna yrði á, svo eftir yrði tekið, eða fengi á sig illt orð, myndi það grafa undan trausti annarra íslenskra fyrirtækja því það væri tilhneiging til að setja allt íslenskt undir einn hatt. Á þeim tíma gat enginn ímyndað sér að bankarnir þrír hyrfu á einni viku. Fall bankanna kann að grafa undan viðskipta- trausti – en það er fjarri lagi að Ísland sé aðhlátursefni hér í Bretlandi eða að fólki hér sé orðið illa við Íslendinga. Takið eftir að Bretar flykkjast til Íslands eftir sem áður! Sigrún Davíðsdóttir Hlæja Bretar að Íslendingum eða eru þeir reiðir? Traustir bankar? Hér gerir Buiter svo að umræðuefni hversu vel stæðir íslensku bankarnir hafi í raun verið. Í ljósi þess að Buiter gerði úttekt á íslenska bankakerfinu er athyglisvert að hann segir því haldið fram að íslensku bankarnir hafi verið með traustar eignir umfram skuldir „þó ég hafi ekki séð neinar sannanlegar upp- lýsingar um góða stöðu hinna þriggja fyrrum alþjóðlegu banka.“ Buiter rekur síðan allítarlega stöðu seðla- banka í löndum þar sem skuldbindingar bankakerfisins eru að stórum hluta í erlendri mynt. Með evruna að bakhjarli hefði Ísland verið hluti af evrukerfinu með Evrópska seðlabankann og fimmtán seðlabanka evru- landanna. Um 27 prósent af gjaldeyrisvara- sjóðum heimsins eru í evrum, dollarinn í fyrsta sæti með 64 prósent. Pundið er aðeins 4,7 prósent meðan bæði japanska jenið og svissneski frankinn mælast varla í þessu sam- hengi. Ísland þarf ekki að nefna. Vandi Íslands var að landið hafði hvorki gjaldeyrisvarasjóð né fjárhag til að verja bankana. Hér bendir Buiter á að Bretland sé í hliðstæðri aðstöðu, hafi klárlega ekki gjaldeyrissjóði til að standa við erlendar skuldbindingar. Þótt ríkið gæti fræðilega séð bjargað bankakerfinu myndi slíkt stofna ríkis- jóði í hættu, skuldatryggingarálag hækkaði og ítrustu afleiðingar gætu verið þjóðargjald- þrot. Ísland: ítrasta dæmið en ekki einstakt? Þegar fréttir af hremmingum og hruni íslensku bankanna þriggja bárust fyrst til umheimsins vöktu þær eðlilega ofurathygli. Annað eins hafði ekki sést. Í stöðugum kreppufréttum og ríkishjálp í viðlögum bankanna varð Ísland hin ítrasta viðmiðun – verra en að allt bankakerfið sveipaðist burtu og skildi eftir sig tröllauknar erlendar skuldir og skuldbindingar gat það ekki orðið. Í sumar skrifaði Robert Wade, prófessor við LSE, grein í Financial Times þar sem hann varpaði fram þeirri spurningu hvort Ísland væri víti til varnaðar, fyrsta merkið um hvað gæti í raun gerst ef allt færi á versta veg. Umfjöllun Buiters nú er í þeim anda – atburðirnir á Íslandi er dæmi um hættur þess að vera með risastóra banka með mikil erlend umsvif í hlutfallslega litlu landi með eigin gjaldmiðil sem er ekki alþjóðleg versl- unarvara. Ekkert land hefur séð fyrir endann á þeim efnahagslegu hættum sem blasa við þessa mánuðina.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90

x

Frjáls verslun

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Frjáls verslun
https://timarit.is/publication/282

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.