Læknablaðið - 01.07.2014, Qupperneq 49

LÆKNAblaðið 2014/100 417
U M F J Ö L L U N O G G R E I N A R
Til að reyna að meta álit starfandi
lækna í heilsugæslu á slíkri fjárfestingu
var spurningalisti sendur öllum á póstlista
Félags íslenskra heimilislækna á heimasíðu
Læknafélags Íslands vorið 2011. Af þeim
256 læknum sem skráðir voru á listann
bárust svör frá 105, eða 40%.
Reyndust 32% svarenda starfa á heil­
brigðisstofnun með ómtæki sem þeir
notuðu eða gátu notað við störf sín. Meira
en helmingur hafði enga þjálfun í óm­
skoðunum, 6% höfðu fengið þjálfun í óm­
skoðun sem hluta af sérnámi sínu og 12%
sótt sérhæfð námskeið í ómskoðunum. Um
fjórðungur hafði kynnt sér ómskoðanir en
ekki sótt formlega þjálfun.
Spurt var um álit lækna á því hvort
gagn væri að því að læknar sem starfa
við heilsugæslu á landsbyggðinni geti
framkvæmt afmarkaðar bráðaómanir af
11 mismunandi tegundum. Í að meðaltali
17% tilvika treystu læknar sér ekki til að
leggja mat á gagnsemi. Reyndist nokkur
munur vera á gagnsemi ólíkra ómana að
mati þeirra heilsugæslulækna sem afstöðu
tóku, þannig töldu um 34% þeirra nokkuð
eða mjög gagnlegt að gera ómskoðun til
að skima fyrir hækkuðum innankúpu­
þrýstingi í höfði, en 85% töldu gagnlegt
að geta framkvæmt ómun til að meta líf­
vænleika fósturs hjá þunguðum konum
með kviðverki eða blæðingu um leggöng.
Nánara yfirlit um svörun hvað varðar
gagnsemi einstakra tegunda bráðaóm­
skoðana að mati heilsugæslulækna er að
finna á mynd 1.
Taldi um helmingur svarenda að fjár­
festing í þjálfun lækna og tækjabúnaði til
ómskoðunar væri hagkvæm á þeirri heil­
brigðisstofnun sem þeir störfuðu á, um
fjórðungur taldi ólíklegt eða alls ekki að
slík fjárfesting væri hagkvæm.
Um 60% svarenda töldu líklegt eða
öruggt að ómskoðun heilsugæslulæknis
myndi bæta þjónustu við sjúklinga en
rúmlega 70% svarenda töldu að ómskoðun
heilsugæslulæknis myndi nýtast til að
meta betur hvenær og hversu brátt flytja
þyrfti sjúklinga til nánari greiningar og
meðferðar á stærra sjúkrahúsi.
Ofangreind svör benda til þess að ís­
lenskir heimilislæknar telji að gagn sé að
fjárfestingu í tækjabúnaði og þjálfun í óm­
skoðunum í heilsugæslu. Áhugavert er að
tæknin myndi nýtast best að mati héraðs­
lækna til að meta þörf á sjúkraflutningi.
Svörun í könnuninni verður einnig að
skoða í því ljósi að innan við helmingur
svarenda hafði kynnt sér eða hlotið ein­
hverja þjálfun í ómskoðunum. Það er
reynsla flestra sem læra að gera klínískar
ómskoðanir að skilja varla hvernig þeir
gátu komist af án hennar. Líklegt er því að
fleiri teldu gagn að ómtækni í héraðslækn­
ingum ef allir læknar sem starfa á þeim
vettvangi hefðu hlotið þjálfun í bráðaóm­
skoðunum.
Svörun var ekki nema um 40% í þessari
könnun og því er lítið hægt að fullyrða
út frá niðurstöðum hennar. Ekki er samt
hægt að draga aðra ályktun en þá að áhugi
sé á bráðaómskoðunum hjá læknum í
heilsugæslu og að mati margra sé mögu­
legt að bæta bæði þjónustu við sjúklinga
og lækka kostnað með innleiðslu bráðaóm­
unar í heilsugæslu.
Mynd 1. Svör heilsugæslu-
lækna um gagnsemi bráðaóm-
skoðana við ýmsum kvillum.