Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.05.1944, Blaðsíða 69

Tímarit Máls og menningar - 01.05.1944, Blaðsíða 69
TIMARIT MALS OG MENNINGAR 59 um, hvers konar breytingar verði á öðrum þáttum þeirra, einhverj- um eða öllum, ef breyting verður á einum. Enginn hefur ætlað jöfnunum að sýna til hlítar, hvernig slíkar breytingar verða, enda getur það verið næsta flókið mál, en.þær geta engu síður haft þýð- ingu og hafa t. d. nægilega þýðingu til þess að skýra, að umrædd staðhæfing prófastsins er röng. En svo framarlega sem jöfnurnar eru rökréttar —1 og um það virðist B. F. hafa sannfærzt — hlýtur ákveðin breyting á einum þættinum að svara til ákveðinnar breyt- ingar á öðrum. Sannindi þau, sem fólgin eru í þessum jöfnum og jöfnunum 4 = 2-2, sem hann líkir þeirn við, eru að vísu mjög ólík og því lítið á slíkri samlíkingu að græða, en þær eiga þó það sameiginlegt, að báðar eru réttar og hvorug þýðingarlaus. Það er ástæðulaust að gera lítið úr þýðingu jafnanna 4 = 2-2 sökum þess, að ekki megi leysa með þeirn öll viðfangsefni í stærðfræði, og B. F. getur ekki í alvöru talið, að ekki sé hægt að skýra neitt með þeim af þeim sökum. Þótt auðvitað megi segja, að ekkert „or- sakasamband“ sé milli hliða þessara jafna, tákna þær þó, að 2 • 2 geta aldrei verið annað en 4 í hvaða dæmi sem er. Og haldi einhver því fram, að tvisvar sinnum tveir séu fimm, er alveg nóg að vísa í jöfnurnar 4 = 2 • 2 til þess að afsanna það, þótt ekki sé í þeim fólgin djúptæk speki. Svo er að sjá sem B. F. hafi hér ruglað saman þeim sannindum, sem fólgin eru í kvantitetslögmálinu eða viðskiptajöfnunum og þeim lögmálum, sem hagfræðingar kenna venjulega við framboð og eftirspurn. En hvernig svo sem því er varið, er allt meginefni greinar hans byggt á misskilningi. Háðsyrði hans um hagfræðing- ana hrína því ekki á þeim, heldur á honum sjálfum. Það er þess vegna ekki von, að vel fari, þegar B. F. tekur sér fyrir hendur að sýna fram á, að í rauninni sé sambandið rnilli hinna einstöku þátta ekki eins og það eigi að vera samkvæmt jöfn- unum. Svo að eitt dæmið sé tekið, játar hann að vísu, að lækkun verðs (V) frá því, sem skapað hefði jafnvægi, hafi í för með sér vöruskort, að óbreyttu gjaldmiðils- (P) og vörumagni (Vm), en telur orsökina ekki þá, að tala viðskipta (U) minnki, heldur að hún aukist, það valdi vöruskortinum og hann hafi síðan í för með sér fækkun viðskiptanna. Niðurstaðan er rétt, sem sé að verðlækk-
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108

x

Tímarit Máls og menningar

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.