Tímarit Máls og menningar - 01.11.1945, Blaðsíða 37

ÍSLENZK ÆSKA HEIMTAR SKILYRÐISLAUST AFSVAR
163
un vor og viöskipti leita nú aftur í eðlilega farvegi. Og sannarlega
er drengskap Bandaríkjamanna ekki gert hátt undir höfði með' því
aö búast við refsiaðgerðum af þeirra hálfu, ef vér seljum þeim ekki
í hendur dýrmætustu eign vora: frelsið. En væri slíkum refsiaðgerð-
um beitt á viðskiptasviðinu, myndu þær aðeins geta valdið okkur
einhverra óþæginda um fárra mánaða skeið. Það er heldur ekki ó-
líklegt, að ríkið, sem hefur um aldaraðir átt fyllstra hagsmuna að
gæta á Norður-Atlantshafi og telur án efa nærri sér höggvið með
tilmælum þessum, sem sé Bretland, myndi að einhverju leyti reyna
að greiða úr þeim vandræðum, sem oss kunna að vera ætluð, ef
vér höldum einarðlega á skýlausum rétti vorum og reynumst menn
til að standast þetta óvænta próf. Um afstöðu bræðraþjóða vorra
á Norðurlöndum þarf ekki að efast.
Stjórnarvöld Bandaríkjanna hafa samið einkennilegt skjal og
sent það um langan veg til Islendinga. Vér skulum sýna þessum hæst-
virtu stjórnarvöldum, að vér getum einnig samið skjal og komið
því með góðum skilum inn í hinar virðulegu skrifstofur í Washing-
ton. Vér munum aldrei ganga að neinum samningum um leigu eða
sölu á ættjörð vorri, né heldur fallast á neina erlenda íhlutun um
mál vor. Slíkir samningar myndu tákna endalok vor sem sjálfstæðrar
þjóðar, glötun tungu vorrar, sem vér höfum varðveitt lifandi og ó-
spillta í þúsund ár, stöðnun og bliknun þeirrar menningar, sem vér
tókum að arfi frá feðrum vorum, geymduin í hug og hjarta við þreng-
ingar og áþján margra alda og viljum sjálfir hefja til nýrrar blómg-
unar, frjálsir og ófjötraðir. Vér vitum, að 140 milljóna herveldi getur
auðveldlega freistazt til að traðka á rétti smáþjóðar, sem telur aðeins
130 þúsund, ef það nær öruggu tangarhaldi á landi hennar. Vér mun-
um aldrei láta oss til hugar koma að leiða Bandaríkin eða nokkurt
annað stórveldi í þessa freistni.
Það hefur vakið undrun og geig, hve lengi hefur dregizt, að þing
vort og ríkisstjórn sendi viðhlítandi svar vestur um haf. Góð börn
myndu aldrei þurfa að velta því fyrir sér lengi, hvort þau ættu að
selja móður sína í ánauð. En hafi Alþingi ekki gert skyldu sína í
málinu, þegar þessar línur koma fyrir almenningssjónir, verður ís-
lenzka þjóðin að rísa upp sem einn maður og láta hina viðbragðs-
hægu fulltrúa sína heyra á opinberum vettvangi, að skoðanir henn-