Tímarit Máls og menningar - 01.11.1945, Blaðsíða 44

170
TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
þau beittu okkur nauðung, nema því aðeins, að þau hygðust að
halda áfram „menningarhlutverki“ Hitlers að leggja undir sig Ev-
rópu alla, en ef svo væri, bæri okkur auðvitað brýn skylda til ei-
lífrar andspyrnu.
Um afstöðu hinnar íslenzku þjóðar sem heildar efaðist ég aldrei.
Fyrir hálfu öðru ári síðan hafði hún fagnað fengnu frelsi eftir sjö
alda erlenda ánauð og þrotlausa en mannskæða baráttu fyrir lífi og
sjálfræði. Islenzka þjóðin mundi aldrei af fúsum vilja bera hlekk-
ina að hálsi aftur og þaðan af síður mundi hún vitandi vits velja sér
hlutskipti skækjunnar, sem föl er fyrir fé, fyrirlitin af sjálfri sér
og öðrum. En allt um það voru áhyggjurnar samt ekki ástæðulaus-
ar. Þess eru allt of mörg dæmi, og þau nærtæk, að heilar þjóðir hafa
verið sviknar undir erlend yfirráð af ófyrirleitnum ólánsmönnum,
og íslenzka þjóðin hefur því miður ekki farið varhluta af slíkum
óþokkum. Það væri því ófyrirgefanleg sjálfsblekking að loka augun-
um fyrir þeirri staðreynd, að þeir eru ennþá til — og alltaf til kaups.
Þess er skamms að minnast, að íslenzkir menn gengu á hönd óvina-
þjóðar með það fyrir augum að vinna landi sínu og löndum tjón
fyrir örlitla þóknun. Þá er og á allra vitorði, að menn af íslenzkum
ættum sviku gistivináttu frændþjóða vorra á hinn viðurstyggileg-
asta hátt á meðan á hernámi þeirra stóð. Engum fær heldur dulizt,
að undanfarið hefur gætt hér allmikils áróðurs Ameríku-agenta,
og eitt dagblaðanna hefur, að því er bezt verður séð, þegar tekið
landráð á stefnuskrá sína. En bak við það blað stóð til skamms tíma
allfjölmennt samsafn afturhaldsmanna, sem eru ýmist gjörblindað-
ir af hræðslu við viðgang sósíalismans og hatri á íslenzkri alþýðu,
eða svo heimskir, að þjóðhættulegt er.
Þegar alls þessa er gætt, er augljóst mál, að innanmeinin eru
miklum mun háskalegri en sú hætta, er að utan kemur, og gagnvart
þessum innlenda rota verðum við að vera vel á verði, því framtíð
íslendinga sem þjóðar er í veði, ef illa tekst.
Á síðustu árum hafa íslendingar kynnzt hernámi af eigin raun,
svo óþarft er kannske að minna á, að þau landsvæði, sem tekin
eru undir hernaðarbækistöðvar, teljast ekki framar til hins íslenzka
ríkis. Hinir erlendu leigutakar ráða þar einir lofum og lögum. Þeir
greiða hvorki tolla né skatta og íslendingar fá engu um ráðið, hvað