Tímarit Máls og menningar - 01.03.1949, Blaðsíða 52

GUNNAR BENEDIKTSSON:
Kviksett sómatilfinning byltist í gröf sinni
Eitt ógleymanlegasta augnablik ævi minnar.
Það er svo sjaldgæft, að bjartsýnir menn verði fyrir þeirri reynslu
í raunveruleikans heimi, sem yfirstígur allt það bjartasta, sem maður
hefur leyft sér að láta sig dreyma um.
Ég hlýði á áróðurserindi Arnúlfs Överlands fyrir þátttöku íslands-
í hernaðarblökk Vesturveldanna gegn Rússum. Umhverfis mig virðist
mér vera svartasti sorinn í þjóðlífi íslendinga, flestir kunnustu land-
ráðamennirnir, ofstækisfyllstu rússahatarar, hreinræktaður lýður úr
innstu röðum siðspilltrar yfirstéttar. Þessum mönnum hafði liðið svo-
vel, aldrei höfðu þeir fyrr heyrt skammir um Rússa og Stalin fluttar á.
svona listrænan hátt, enda var oft búið að grípa fram í mál fyrirles-
arans með lófataki.
En þá skeður allt í einu þetta furðulega.
Það er komið að hlutverki íslendinga í væntanlegri styrjöld. Fyrir-
lesarinn lækkar róminn og leikur á ómþýðustu strengi raddbandanna.
Hver setning fyrir sig er meitlað listaverk, sindrar af eldi hyldjúprar
alvöru. Það er ekki gert ráð fyrir því, að við íslendingar leggjumi
fram vopnum búinn her. En við eigum land, fósturjörð, eins og aðrar
þjóðir, og þessa fósturjörð eigum við að leggja fram sem þýðingar-
mestu herstöðina í væntanlegri styrjöld.
Og enn lækkar rómurinn. Fyrirlesarinn vill ekki draga fjöður yfir
það, að í þessu getur falizt mikil áhætta. Hann lýsir því ekki nánar,.
í hverju sú hætta getur verið fólgin. En hve mikil, sem sú hætta kanu
að vera, þá er siðferðisskyldan enn meiri að fórna öllu, landi og þjóð,
lífi og limum, á altari sameiginlegrar baráttu vestrænnar blakkar gegn
sósíalismanum í Rússlandi.
í þessum kafla var enginn brandari, alvöruþunginn hreinn og tærr
ekkert lófatak, ekkert fagnaðaróp, en þögn, svo djúp og svo nístandi.