Tímarit Máls og menningar - 01.03.1949, Blaðsíða 56

46
TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
Mér verður vafalaust brugðið um, að ég sé í umboði Rússa að ógna
Reykvíkingum með tortímingu. Svo er þó ekki. Eg er aðeins að benda
á býsna augljósa hættu, sem vofir yfir hverjum framherja í styrjöld
— og ég tala fyrir munn nokkuð margra skelfdra Reykvíkinga.
Með því að taka þátt í styrjöld milli „austurs“ og „vesturs“ værum
við að stofna okkur í voða, sem hvorki við sjálfir né væntanlegir banda-
menn okkar gætu varið okkur gegn. Enda er ekki sótzt eftir herstöðv-
um né ítökum hér á landi vegna brennandi ástar á þeim sálum, sem
hér hafast við og hér telja sitt heima, heldur þvert á móti vegna land-
fræðilegrar þýðingar Islands sem vígstöðvar til að greiða og taka við
þungu höggunum í viðureigninni.
Komi til styrjaldar erum við í hættu, hvort við gerum nokkrar ráð-
stafanir fyrirfram eða engar — en því meiri hættu sem hernaðarmann-
virki væru hér mikilvægari. Rökréttasta ráðstöfunin, sem við gætum
gert um leið og styrjöld hæfist, væri sennilega að eyðileggja þau
„hernaðarmannvirki“, sem við ættum og gætu gert okkur að skot-
spæni — þýðingu til verndar okkur mundu þau sennilega enga hafa
hvort eð er. Allar ráðstafanir, sem miða að því að gera okkur að
mikilvægara skotmarki en við erum, bjóða beinlínis tortímingunni
heim.
Ég sleppi hér að ræða þann möguleika að Rússar kynnu að freista að
hernema ísland í ófriði með flota Engilsaxa alráðan á hafinu um-
hverfis. Á þann möguleika trúir held ég enginn í alvöru. Hann kæmi
þá aðeins til greina, er Rússar hefðu um það bil unnið styrjöld hvort
eð væri.
Eg hef heldur ekki rætt hugmyndina um styrjaldarþátttöku íslend-
inga út frá siðferðilegu sjónarmiði, en það er vegna þess að slíkir
hlutir eru nútíma kynslóð íslendinga dálítið framandi og torskildir að
því er bezt verður séð — en þó vega þeir, er til lengdar lætur, þyngra
en flest annað.
Hitt ættu allir að hafa lært undanfarna áratugi, að í alþjóðamálum
gerist hið óvænta engu síður en hitt, sem allir bjuggust við. Það mætti
þess vegna kannske spyrja, hvort enginn hafi hugleitt, hversu gott for-
dæmi það væri, ef íslenzkir ráðamenn nú seldu okkur formlega á vald
erlendri ríkjasamsteypu að meira eða minna leyti. Vonandi á íslenzka
þjóðin langa ævi fyrir höndum í landi okkar. Væri ekki með afsali