Tímarit Máls og menningar - 01.03.1949, Blaðsíða 30

20
TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
málaflokka að skerða aldrei sjálfstæSi landsins? Hvar er ábyrgS þeirra
á framtíS íslenzkrar menningar? Smugan, sem þeir ætla aS skríSa í
gegnum burt frá ábyrgS sinni, felst í litlu orSi í áSurnefndum febrú-
arboSskap SjálfstæSisflokksins og AlþýSuflokksins: „á friSartímum“.
ViS viljum ekki hersetu í landinu á friSartímum. Nýkominn til Banda-
ríkjanna lýsti — aS sögn MorgunblaSsins — utanríkisráSherrann einn-
ig yfir því, — ekki aS viS neitum allri dvöl erlendra herja í landi
okkar — heldur aS viS óskum ekki eftir aS hafa þar erlendan her „á
friSartímum“. Nolo me tangare, tange! Haltu mér, slepptu mér, slepptu
mér, haltu mér, mér er ekki svo leitt sem ég læt. Eg er í rauninni heiS-
virS stúlka og geri þaS aldrei fyrir nokkurn mun, en ef þú endilega
vilt hafa mig, þá taktu mig í rökkrinu í kvöld. Hvenær hefur nokkur
frjálshuga og fullvalda þjóS gefiS erlendum her undir fótinn á þenn-
an hátt?!
HvaS er friSartími? Hver sker úr um þaS? HafSi ekki íslenzka ríkis-
stjórnin, þegar hún gerSi hervarnarsamninginn viS Bandaríkin 1941,
áskiliS sér, aS herinn hyrfi úr landi aS ófriSnum loknum? En hvenær
lauk þeim ófriSi? Ekki meS ósigri ÞjóSverja, ekki meS uppgjöf Jap-
ana! ÞaS var ekki ríkisstjórn íslands, heldur Bandaríkjastjórn, sem
skar úr, hvenær ófriSnum lauk. Til þess aS losna viS setuliSiS varS
ísland aS gera nýjan samning og láta af hendi mikil fríSindi. Heims-
styrjöldinni er ekki lokiS enn. Enn eru engir friSarsamningar gerSir
viS Austurríki, Japan og Þýzkaland. OfriSurinn stendur enn, og hann
getur staSiS miklu lengur, ef honum telst fyrst lokiS meS friSarsamn-
ingum. En jafnvel þótt friSur yrSi saminn viS Japan og Þýzkaland, —
þaS geisa aSrar styrjaldir í heiminuin. Ekki eru friSartímar, meSan
á þeim stendur. Frá okkar íslenzka sjónarmiSi kann aS ríkja friSur, en
frá sjónarmiSi stórveldis, sem lætur sig miklu skipta hverja breytingu
í valdatogi stjórnmálanna, geisa margar og viSsjárverSar styrjaldir.
Ætli viSburSirnir í Kína, sem svo mjög snerta hagsmuni „austurs“ og
„vesturs“, valdi ekki utanríkisráSuneyti Bandaríkjanna allmiklum á-
hyggjum?
Enga hersetu á friSartímum, nema þá aS árás vofi yfir landinu.
Þetta eru óákveSin og teygjanleg hugtök. Hvernig sem á máliS er litiS,
er óhugsandi aS íslendingar fái sjálfir aS skera úr um þetta. Hvort
friSur teljist ríkja, um þaS dæma þeir, sem ráSa yfir friSi og stríSi,