Tímarit Máls og menningar - 01.03.1949, Blaðsíða 45

FYRSTA, ANNAÐ OG ÞRIÐJA SINN
35
volduga vinaþjóð“ hafði lofað að fara með allan her sinn héðan að
styrjöldinni lokinni, þá fengju íslendingar að búa einir í landi sínu
og gætu unað glaðir við sitt.
Haustið 1945 tók að syrta í lofti, það fór að kvisast að Bandaríkin
hygðust svíkja gefið loforð og að þeir þar hefðu sagt eitthvað á þessa
leið við íslenzk stjórnarvöld: „Well, það kom sér afarvel fyrir okkur, að
hafa þennan hólma ykkar í stríðinu og ef vér færum í stríð á ný,
vegna kreppu heimafyrir eða kommúnistahættu annars staðar, er okk-
ur nauðsynlegt að hafa hér einhver ítök, gætuð þið ekki selt okkur
eða leigt svo sem eins og þrjár herstöðvar til hundrað ára?“
Allar þjóðir eiga sín á meðal menn „sem bera ekki skyn á neitt
göfugra og sannara en elskuna taumlausa á glitrandi gjaldinu“, svo
reyndist og um íslenzku þjóðina. Það er ekki hægt að neita því, að
til voru menn er hugsuðu „það væri hægt að græða á því“, svo hugs-
uðu þeir ekki lengra. En þeir komu ekki sínu fram vegna allra hinna,
er elskuðu landið sitt og vissu að þeir höfðu ekki siðferðilegan rétt
til að afsala neinum einum einasta skika þess.
Landsölumennirnir tóku þessari málaleitan vel, en sögðu banda-
rískum að fara bæri með varúð að íslendingum, þeir væru flestir
að burðast með ást á landi sínu og gamalli menningu, sem þó væri ekki
margra dollara virði. Þeir fengu frest, lofuðu að gera hvað þeir gætu
og það gerðu þeir. Eftir alþingiskosningar og fögur loforð sumarið
1946 var áróðursvélin sett á fulla ferð. Reynt var að vesturheimska
þjóðina og beina ættjarðarást íslendinga til Borgundarhólms og ann-
arra fjarlægra staða, að hræða okkur með því að Ijóti karlinn hann
Stalín kæmi að taka okkur ef Samúel frændi færi, og að við yrðum
svelt í landi okkar, ef við ekki létum það.
Svo var Keflavíkursamningurinn undirritaður að þjóðinni forn-
spurðri og með svikum við hana. Allir þeir, er fylgdust með því máli,
vissu vel að nú ætluðu Bandaríkjamenn að taka það í áföngum, er
þeir fyrst hugðust fá í einu lagi.
Þessa dagana er okkur boðin aðild að Atlantshafssáttmála, vér eig-
um, ásamt Hollendingum og öðrum friðelskandi þjóðum, að gæta
lýðræðis og mannréttinda í heiminum. Okkur er sagt að bandalag
þetta komi að engum notum ef Islands njóti ekki við.
Hvað er það svo er við getum fórnað svo göfugum málstað? ís-