Tímarit Máls og menningar - 01.12.1958, Blaðsíða 26

TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
sjálfra. En Hermann hafði aldrei
slóttugur verið og nærri lá að honum
yrði alvarlega hált á þessum auðgun-
artilraunum.
Orvinglaður sagði hann konu sinni
hvernig komið var, án þess að ásaka
hana, bara til að búa hana undir áfall-
ið. Hann átti von á gráti og gnístran
tanna, að hún mundi skilja við hann
og hann yrði að grípa til skammbyssu
sinnar til að forðast smán. En frúin
kom honum á óvart. Hún yppti sínum
fögru öxlum eins og í leiðindum og
gaf honum til kynna að fyrirmaður
ræddi ekki fjárhagsleg axarsköft sín
við hefðarkonu, þó aldrei nema hún
væri gift honum. Hún brýndi fyrir
honum að heimskulegt væri að flana
að nokkru á tvísýnum augnablikum.
Svo var það mál útrætt. En hann varð
aldrei fyrir neinu hnjaski og hann
vissi að hún hafði borgið honum ein-
hvernveginn, þó hún minntist aldrei
á það. En óþægilegar hugsanir ásóttu
hann oft eftir þetta þegar hann leiddi
sjónum óhóflegt líferni þeirra sem
sízt dró saman seglin þó hann legði
ekki til þess slíkar fjárhæðir sem
áður.
Sambúðin við þessa konu sem hann
tilbað var honum erfið. Hann skildi
hana ekki en var viss um að fyrir
henni var ekki nokkur leyndur staður
í sál hans. Þunglamalegt hugarflug
hans fylgdist ekki með hinum flögr-
andi stemmningum þessarar fögru
konu, og gáfur hennar, hvassar og
fjölhæfar, löðuðu að sér þá af gestum
þeirra sem hann sízt komst í samband
við andlega. Hún átti til þann hugblæ
sem tíðkaðist meðal listamanna skóla-
tímabils hans, gagnrýninn yfirhurða-
mettan og kærulausan. Hún leit á
vandamál manna og hugsjóniv sem
ómerkilega barnslega hluti. Á þessum
tímum, þegar allt var gert einfalt og
fortakslaust, sýndist svona hugarfar
óhugsandi og fordæmanlegt, nema
það varð það ekki í meðförum henn-
ar. Nei, hann skildi ekki konuna sem
hann elskaði og kvaldist af svipuðum
tilfinningum og seytján ára piltur sem
í fyrsta skipti verður skotinn.
9.
Enn líða tímar. Og þegar foringinn
bvrjrr fyrir alvöru að leggja undir
sig heiminn man hann eftir hinum
unga manni, hetjunni með hundsaug-
un, sem þráði að fórna sér fyrir hinn
nýja guð. Hann gerir hann að herfor-
ingja og sendir hann til Póllands.
Áhvrgðarrík staða og erfitt starf í
ókunnu landi stælir Hermann og vek-
ur sjálfstraust hans. Hann bregzt ekki
foringjanum. Undir handleiðslu hans
er enginn öruggari en maðurinn sem
sífellt þarf að láta stjórnast af öðrum
svo hæfileikar hans njóti sín.
Auk þess að leiða orrustur til sigur-
vænlegra lykta er honum falið annað
starf ekki ónauðsynlegra í sköpun
hinnar nýju veraldar sem þegar er
hafin: útrýmingu einskisverðra kyn-
200