Tímarit Máls og menningar - 01.12.1958, Blaðsíða 41

SPRENGJAN OG BUDDAN
ustumenn Alþýðuflokksins létu lokk-
ast út á, hún stendur alltaf opin með
sínar borgaralegu freistingar, og því
ber öllum sönnum verkalýðssinnum
að vera á verði gegn því að sorgar-
saga þess flokks endurtaki sig. Það
gæti sem sé ennþá hent gamla verka-
lýðsflokka að selja sjálfstætt fólk fyr-
ir silfurdót.
En látum vera þó að einstaklingar
og flokkar spillist. Þeir eru þó ekki
nema einstaklingar og flokkar. En ef
heil þjóð spillist, þá getur svo farið
fyrr en varir að vonlaust verði um
björgun.
Ég ætla aftur að segja dæmisögu.
Ég átti eitt sinn tal við ungan
mann sem vann á Keflavíkurflugvelli.
Ég spurði hvernig væri að vinna þar.
„Næs,“ sagði hann. „Plentí skæs og
rólegheit.“ Hann kvaðst hafa, minnir
mig, 1400—1500 krónur á viku fyrir
að rétta út hendina 40—50 sinnum á
dag og afhenda smiðum hamra, spor-
járn og önnur verkfæri.
„Ekki nema 40—50 sinnum?“
sagði ég. „Nei,“ sagði hann, „gæjarn-
ir nota ekki meira af verkfærum.
Þetta er kósí djobb, lagsmaður, kósí
djobb.“
Reyndar sagði hann, að einu sinni
hefði einn af hershöfðingjunum far-
ið að skipta sér af vinnubrögðunum,
svo að allir urðu hræddir og unnu
eins og brjálaðir menn í heila viku.
„Hvað þurftirðu þá að rétta út
hendina oft á dag?“ spurði ég.
„Minnsta kosti hundrað sinnum,“
sagði hann.
En svo lagaðist þetta. Hershöfðing-
inn hætti afskiptasemi sinni, og vinn-
an færðist í eðlilegt horf. Handlang-
arinn sagðist hafa orðið ósköp feginn
því; hann hefði nefnilega verið búinn
að fá snert af sinaskeiðabólgu.
Á ég að segja ykkur hvað mér þótti
merkilegast við þessa sögu? Það var
sjálfsánægja sögumanns. Það var
nefnilega síður en svo að vart yrði
hjá honum blygðunar yfir því að
hann, ungur og fullfrískur fslending-
ur, héngi þarna suður á Velli og hirti
laun hjá Kananum fyrir að gera sama
sem ekki neitt. Þvert á móti var hann
hinn roggnasti yfir þessu, beinlínis
hreykinn, það leyndi sér ekki að hann
leit á sjálfan sig sem helvítamikinn
kall fyrir þetta. Ég man, að einmitt
um þetta sama leyti var frá því sagt í
blöðum að einn jafnaldri þessa unga
manns hefði hent sér út af fiskiskipi
í vonzkuveðri eftir félaga sínum sem
skolað hafði út, og tekizt með ein-
stakri karlmennsku að bjarga honum.
En ég er stórefins í að sá maður hafi
verið nokkuð meiri maður fyrir það
afrek sitt, í augum handlangarans,
heldur en handlangarinn var sjálfur í
sínum eigin augum fyrir það hvað
hann var nú glúrinn að ná sér í 1500
krónur á viku með því að rétta út
höndina 40—50 sinnum á dag.
Gömul siðferðisviðhorf, gamall sið-
ferðisskilningur, gamall mælikvarði á
215