Tímarit Máls og menningar - 01.12.1958, Page 65

SOGULEG BOK M ENNTAVERÐLAUN
bar að, og varð niðurstaðan sú að þótt Pasternak fagnaði þeim í fyrstu, þá lét bann
undan eða sá sig um liönd og afsalaði sér þeim. Menn finna til með skáldinu, sem þeytt
hefur verið svo harkalega út í hringiðu kalda stríðsins (og málið er sannarlega í bók-
menntalegum skilningi víðtækara en svo að það takmarkist við persónu hans), en píslar-
vætti hans virðist þó mjög vera orðum aukið, skáldið hefur ekki sætt þeim ofsóknum sem
af er látið í fréltum og m. a. virðist ranghermt að skáldsaga hans, Sívagó læknir, hafi verið
bönnuð af yfirvöldum eða ekki komið út í Sovétrikjunum, þó að Novy Mir hafnaði henni,
eða ekki verður annað séð af grein sem Etiemble, prófessor við Sorbonne-háskóla í París
ritar í Le Monde 4. nóv. s.l., en hann var einmitt staddur í Moskvu dagana sem mest gekk
á út af Pasternak eftir að liann fékk NóbelsverðÍaunin. Þar segir:
„Enda þótt ég heyrði hina og þessa tala miðlungi vel um skáldsöguhöfundinn Pasternak
uppgötvaði ég fljótlega að það var verið að leika Shakespeare-þýðingar hans í Moskvu, og
að nafn hans stóð á auglýsingunum, skráð auglýsingaletri, þó öðru sé haldið fram í hinum
vestræna heimi. Maður sem kunnugur er skáldinu skýrði mér síðan frá því að píslarvott-
urinn hefði opið hús í dötsjunni sinni þar sem ferðamenn úr öllum heiminum kæmu til að
votta honum virðingu; að hann læsi gjarnan upp úr óprentuðum verkum sínum, sem færu
manna á milli í vélrituðum uppskriftum, fullkomlega á vitorði yfirvaldanna; að fleiri en
einn bókmenntamaður helði uppgötvað á rússnesku Sívagó lækni (í staðinn fyrir Gosiz-
dat, hókaútgáia ríkisins, stóð Samizdat, útgáfa höfundar, á bókarkápunni); og loks frétti
ég það sem mér þótti mikilvægast, að þrátt fyrir bréfið frá ritstjórum Novy Mir, þar sem
þeir neituðu að prenta skáldsöguna, hafði mjög verið í ráði að gefa hana út þegar fram-
hleypni ítalska útgefandans hleypti „málinu" af stokkunum og torveldaði fyrirætlanir
hinna frjálslyndu.
Þrátt fyrir tóninn í vestrænum blöðum, sem höfðu lofað Pasternak mánuðum saman sem
óvin sovézks stjórnarfars (það hefði dugað honum til glötunar ef stjórnarfarið væri slíkt
sem af er látið!) og enda þótt Sívagú væri „bestseller" í Bandaríkjunum (sú staðreynd
sannar að minnsta kosti hið óhreina eðli hrifningarinnar), þá höfðu sovézk yfirvöld ekki
hreyft fingur og ekki sagt eitt orð sem gæti valdið vinum skáldsins áhyggjum."
Til að gefa örlitla Imgmynd um Boris Pasternak birtir Tímaritið kvæði eftir hann, sem
Geir Kristjánsson þýddi úr frummálinu, og grein um skáldið eftir franskan bókmennta-
mann, Georges Mounin.
Kr. E. A.
239