Tímarit Máls og menningar - 01.12.1962, Side 3

TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR • 23. ÁRG. • DES. 1962 .• 4.-S. HEFTI
HUGLEIÐING UM BÆKUR
|að sem virtist ofdirfska að vori er einföld staðreynd að hausti. Sú er saga Máls og
menningar staðfest ótal dæmum í aldarfjórðung. Fyrir öllu er að eiga hugsjónina,
eldinn í brjóstinu, og láta hann ekki slokkna, aldrei slokkna, heldur blossa upp endur-
nærðan með hverju vori. Þá gengur annað eftir.
Það er einn galdur við Mál og menningu að hún ætlast til mikils af félagsmönnum
sínum. Þeir hafa fylgt okkur út í ýmis ævintýri, svo sem að reisa prentsmiðjuna í Þing-
holtsstræti og stórhýsið við Laugaveginn og stofna Bókabúð Máls og menningar. Og af
hverju? Vegna þess þeir eiga sjálfir þá hugsjón sem er glóð Máls og menningar.
I vor fannst okkur æði djarft að ætlast til að 400 félagsmenn legðu fram 2—3 þús. kr.
hver auk félagsgjaldsins í afmælisútgáfu Máls og menningar og að hundrað bókavinir að
auki mundu greiða 10 þús. kr. hver fyrir árituð tölusett eintök af henni. En bókamenn
Islands bregðast ekki þeim sem leggja fullt traust sitt á þá. Löngu áður en útgáfan sá
dagsins ljós voru komnir kaupendur að henni aliri, nema fáeinum hinna árituðu eintaka,
og íá hana því miður færri en vilja. Við vorum með öðrum orðum ekki nógu djarfir.
Sumum mislíkaði aðferðin sem við höfðum: verðlagið á árituðu eintökunum og eins
hitt að ætlast til að menn keyptu tólf bækur í einu og fengju ekki að velja úr þeim. En
ef við hefðum ekki farið svona að, hefðum við ekki getað gert útgáfuna úr garði eins og
við vildum og það hefði ekki orðið neinn viðhafnarbragur á henni. Og við hugsuðum
sem svo: úr því Mál og menning hefur öll starfsár sín leitazt við að gera bækur eins
ódýrar og kostur var, hví leyfist þá ekki félaginu á aldarfjórðungsafmælinu að bregða út
af venjunni og láta einu sinni sjást hvernig bezt má gera bækur á íslandi, ef ekki er
horft um of í kostnað. Og er líka satt bezt að segja: við ætluðum að hafa ágóða af út-
gáfunni og láta hana rétta við hag félagsins og létta einhverju af stofnkostnaðinum á
Laugavegi 18. Hvort sú von rætist er eftir að sjá: útgáfan kom að minnsta kosti of seint
til að gefa ágóða á árinu 1962, en hún hefur engu að síður lyft okkur yfir örðugan
hjalla.
Mest er um vert hve útgáfan tókst vel, hversu góð verk völdust til hennar og fjölbreytt:
Ijóð, sögur, leikrit, fræðirit, minningar, þjóðsögur, ferðaþættir, ritgerðasöfn, bækur eftir
fremstu skáld og fræðimenn íslands og höfunda sem Máli og menningu hafa verið
tengdir frá upphafi, svo að afmælisútgáfan verður eins og kóróna á aldarfjórðungs starf
félagsins. Og við þetta hætist hið fagra útht, káputeikningar listamanna, að ógleymdum
hlut Ilafsteins Guðmundssonar, Hólaprents, Hólabókbands, Litrófs sem hafa vandað svo
vinnu sína að öllum er sómi að, en umsjón með útgáfunni af forlagsins hálfu hvíldi
mest á Sigfúsi Daðasyni. Með þessa fögru útgáfu fyrir framan mig renni ég þakklátum
huga til allra, jafnt höfunda, bókagerðarmanna og kaupenda sem gerðu Máli og menn-
ingu fært að minnast aldarfjórðungs afmælisins með jafn einstæðum hætti.
Ef við fyllum myndina með öðrum útgáfubókum félagsins og Heimskringlu á árinu:
Sagnaskemmtun íslendinga eftir Hermann Pálsson, Byltingunni á Kúbu eftir Magnús
Kjartansson, Sprengjunni og pyngjunni eftir Jónas Ámason, ljóðum Þorsteins frá Hamri
273
18