Tímarit Máls og menningar - 01.12.1962, Síða 47

SKÓGRÆKT — NÝR ÞÁTTUR í RÆKTUN ÍSLANDS
ar mundir er flutt inn timbur árlega, sem svarar til 140 þús. teningsmetra
skógar á rót. Viðamotkun íslendinga er um 0,80 m3 á hvern íbúa. Það er með
því lægsta, sem þekkist, og lágmark þess, sem menningarþjóðfélag getur kom-
izt af með. Um 120 þús. m3 hins innflutta viðar er barrviður, sem við gætum
ræktað sjálfir.
Ef gert er ráð fyrir 3 m3 árlegum viðarvexti á hektara til jafnaðar — sem
er mjög lágt áætlað — þarf ekki nema 40 þús. ha lands til þess að rækta þann
við, sem þjóðin þarfnast nú. Það er fimm sinnum stærð Þingvallavatns og
%2 hluti af áætluðu gróðurlendi landsins, en *457 hluti af flatarmáli íslands.
Það eru engir draumórar, að við getum framleitt timbur okkar sjálfir. Við
eigurn þegar nægileg sýnishorn aj 40—57 ára gömlum trjám, sem vaxið hafa
í þá stærð að vera flettingarhœf í borðvið. Þar með eru umrœður óþarfar um
það, hvort þetta sé mögulegt. Við stöndum frammi fyrir veruleika. — í raun-
inni er þessi staðreynd merkustu tíðindin, sem sögð verða af starfi skógrækt-
arinnar til þessa.
Einhver kann að segja, að svona vel geti tré kannski vaxið á stöku stöðum,
eins og t. d. á Hallormsstað, en enginn viti, hve víða. Að vísu er þetta síðasta
rétt: Við vitum ekki enn, hve víða tré geta hér vaxið í timburstærð. En ég er í
engum vafa um, að það er mjög víða. Fastar er ekki hægt að kveða að ennþá.
En til gamans vil ég varpa fram þeirri fullyrðingu, að á ofanverðu Fljóts-
dalshéraði einu saman höfum við kannski 40—50 km2 svæði, þar sem skóg-
rækt væri fullkomlega jafnörugg og á Hallormsstað, þar sem reynslan er feng-
in. Þarna er þegar fenginn í einu byggðarlagi %o hluti þess lands, sem þyrfti
til þess að fullnægja viðarþörfinni árið 1962.
Vissulega er þetta fræðileg hugleiðing, því að á mestu svæði þessu er nú
stundaður sauðfjárbúskapur og landið er ekki laust. En það gœti sem sagt
borið ræktun, sem myndi bjóða fleira fólki störf og gefa miklu meiri arð ein-
staklingum og þjóðarbúi en sá búskapur, sem þar er nú rekinn.
Hér hefur verið drepið á höfuðmarkmið skógræktar. En vissulega eru
fleiri:
Vernda ber þær birkiskógarleifar, sem fyrir eru í landinu og stuðla að út-
breiðslu birkisins. Með tímanum skapar birkið verðmætara land en fyrir var,
því að það vinnur jarðveginn og gefur honum líf og næringarefni. Þá er birk-
ið sterkasti gróður okkar gegn jarðvegseyðingu, eins og kunnugt er.
Nefna má einnig, að birkiskógurinn er og verður ætíð mest aðlaðandi allra
skóga fyrir hina mörgu, sem leita sér hvíldar og hressingar úti í náttúrunni.
Þó því aðeins, að hann sé grisjaður og hirtur á annan hátt.
317