Tímarit Máls og menningar - 01.12.1962, Page 95

TRAUSTIR SKULU HORNSTEINAR
einnig hæstiréttur um skemmtanir þeirra á kvöldin, bíóferðir og heimsóknir
til stallsystra, og þessvegna var loku fyrir það skotið, að þær lentu í ríi, flækt-
ust á skröll eða vendu komur sínar á veitingahús, þar sem dans væri stiginn
og vínföng á borðum.
Auðvitað fór ekki hjá því að jafn glögg kona og frú Kamilla stæði dætur
sínar að óhlýðni stöku sinnum. Hún átti það til að taka af skarið, lesa þeim
pistilinn, svo að um munaði, slá jafnvel slöku við kaupsýsluna í nokkra daga
og beita járnaga á heimili sínu til að kippa því í liðinn aftur, sem gengið hafði
úr skorðum. Þó hygg ég að oftar hafi hún látið sem ekki væri, ef hún komst
á snoðir um reglubrot, talið vænlegast að bíða átekta, litið svo á að smávægi-
leg óráðþægni gæti öngvu spillt, treyst því undir niðri að norðlenzk kynfesta
og holl uppeldisáhrif mundu kveða niður bíræfnar tilhneigingar áður en þær
yllu tjóni. Þessi hollu áhrif spruttu að sjálfsögðu af framkomu hennar og far-
sælum skoðunum, einkum um stundleg efni, hvað væri praktískt og hvað
ópraktískt, hvað líklegt til að auka verðleika ungra stúlkna í föðurgarði og
hvað vís vegur til gengislækkunar. Andleg mál, önnur en nám dætra sinna og
dómkirkj uferð á aðfangadagskvöld, þurfti hún sjaldan að láta til sín taka, —
nema hvað hún lýsti þrásinnis yfir óbeit sinni á niðurrifsmönnum íslenzkrar
menningar, róttækum skáldum og rithöfundum, bannfærði bækur þeirra ólesn-
ar og harmaði mjög að oddvita þessara peyja skyldi hafa heppnazt að koma
söguin sínum á framfæri í Danmörku.
Þokkaleg landkynning! sagði hún stundum og horfði á mig eins og röntgen-
tæki: Hvað ætli danir hugsi?
A styrjaldarárunum harmaði hún einnig að geta ekki lengur keypt Hjemmet
og Familie-Journal handa sjálfri sér og dætrum sínum, því að innlend fram-
leiðsla af þessu tæi, svo sem Blysfari, fullnægði ekki kröfum hennar að öllu
leyti. Jafnvel amerísku vikublöðin, sem dætur hennar keyptu af rælni í
fyrstu, en síðan af þörf, urðu henni aldrei eins kær og Hjemmet, Familie-
Journal eða Tidens Kvinder. Ég efast um að hún hafi lesið mikið í þessum
amerísku blöðum, en vitanlega fletti hún þeim vandlega, athugaði snið á kjól-
um og kápum, skoðaði myndir af frægu fólki, bifreiðum, híbýlum og margs-
konar heimilistækjum. Það mátti frú Kamilla eiga, að hún hafði lag á því að
kenna dætrum sínum að búa sig vel og smekklega, enda gekk hún þar á undan
með góðu eftirdæmi. Hún lofaði þeim að fylgjast með tízkunni, en reyndi
j afnframt að fá þær til að sneiða hj á öfgum hennar og gleyma ekki praktísk-
um sjónarmiðum. Þrátt fyrir allt áttu mæðgurnar sameiginlegt áhugamál:
klæðaburð sjálfra sín og annarra. Á níu árum komst ég ekki hjá því að verða
365