Tímarit Máls og menningar - 01.12.1969, Blaðsíða 129

Um jarðvísindi og fleira
hætti við framhaldiS á sínum ágæta ,.Arfi“, hefi ég framið stærri glæp gagn-
vart íslenzkri menningu en ég hefi gert mér grein fyrir, og er erfitt undir að
rísa, og það því fremur, sem ég á Sigurði menningarlega svo mikið að þakka.
Ég get víst ekkert annað sagt eín það sem vinnumaður hjá föður mínum, sér-
lega lítill verkmaður, var vanur að segja að kvöldi vinnudags: „Ég gerði það
sem ég gat, Þórarinn miim“.
Vœri þá ekki rétt að snúa sér að jarðfrceðinni? Hvencer hófst þú. rann-
sóknir þínar og með hvaða hœtti?
Sumarið 1933 vann ég að jöklarannsóknum í Lapplandi og hugðist halda
þeim áfram næsta sumar, en í apríl 1934 frétti ég af gosi í Grímsvötnum og
þá héldu mér engin bönd. Ég hélt samdæguns heim á leið, komst austur á
Skeiðarársand með Pálma Hannessyni og kannaði, ásamt honum, hin stór-
kostlegu ummerki hins mikla hlaups — stórkostlegri en síðar hafa sézt. Hinn
2. júní var ég staddur á Akureyri er Dalvíkurjarðskjálftinn hófst um hádegi,
brá mér þegar til Dalvíkur, sem var í rústum, og varði miklu af sumrinu til
rannsóknar á þessum jarðskjálfta. Sumarið næsta komst ég í öræfaleiðangur
með Pálma, Steindóri Steindórssyni og fleirum og hóf sama sumar öskulaga-
rannsóknir með Hákoni Bjamasyni. Þrjú næstu sumur vann ég að rannsókn-
um á Vatnajökli, en sumarið 1939 tók ég þátt í norrænu fomleifarannsókn-
unum í Þjórsárdal og þar með var Hekla komin fyrir alvöru í spilið.
Mér skilst að þú sért í rauninni höfundur að nýrri frœðigrein, tefrókrónó-
lógíu eða öskulagatímatali, og langar mig til að víkja betur að því síðar.
Doktorsritgerð þín mun einmitt hafa fjallað um þetta efni. Viltu segja mér
eitthvað um hana?
Það er ofmikið sagt, að ég sé höfundur nýrrar fræðigreinar, en e. t. v. má
segja, að ég hafi átt verulegan þátt í tilurð hennar. Ég hefi þegar nefnt að
við Hákon Bjamason hófum þessar rannsóknir í sameiningu. Brennandi
áhuga hans á ég mikið að þakka og án aðstoðar hans hefði ég ekki getað
ferðazt um landið eins mikið og ég gerði. Þess skal og getið, að um það leyti
sem við Hákon hófum rannsóknir tók gagnfræðaskólakennari, Shinohu Yam-
ada, austur á Hokkaídó í Japan, að vinna að hliðstæðum rannsóknum. En
fáir verða spámenn í föðurlandi sínu. Rannsóknir Yamada vöktu litla athygli
og það var ekki fyrr en upp úr styrj aldarárunum sem öskuiagarannsóknir
hófust fyrir alvöru í Japan, og þá fyrir áhrif frá íslandi. En ég verð að segja,
að ég hálf fyrirvarð mig er ég var kynntur fyrir Yamada á heimaey hans,
351