Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.12.1969, Blaðsíða 4

Tímarit Máls og menningar - 01.12.1969, Blaðsíða 4
Tímarit Máls og menningar véfréttax um hagi sína, Fær hann þau svör, að snúi hann heim til ættborgar sinnar, muni hann verða föður sínum að hana og kivamast móður sinni. Iiann þorÍT því ekki að hverfa oftur til Korintu, en heldur til Böótín. Á ferð sinni um einstigi nokkurt mætir hann manni allskörulegum, og vill hvorugur fyrir öðrum víkja. Berjast þeir, og fellir Odípús andstæðing sinn. Um síðir lá leið hans til Þebu. Réð hann gátu Svinxar og leysti með því borgina úr illum álögum. Var hann þar til konungs tekinn, er fall Lajosar spurðist og gekk að eiga Jóköstu ekkju hans. Þau Odípús eignast tvo sonu, Eteókles og Pólíneikes, og dætur tvær, Antígónu og ísntenu. Nú dundi yfir Þebu skæð drepsótt. Af véfrétt mátti ráða, að eigi mundi linna fyrr en Lajosar væri hefnt. Lét því Odípús einskis ófreistað til þess að rekja örlög hans. Loks kvaddi hann til hinn aldna spámann Teires- ías og gekk hairt á hann um skýr svör. Fór svo, að Teiresías lýstd Ödípús sjálifan bana- mann Lajosar. Kom þá í ljós, að smalamaður konungsins í Korintu hafði fundið á fjalli son Lajosar, þann er út var borinn, og fært hann konungi sínum, sem var barnlaus. Ólst hann síðan upp sem konungssonur í Korintu. Þegar Odípús komst að raun um þá bölvun, sem yfir hann hafði dunið, að hann hafði banað föður sínum og gengið í hjú- skap við móður sína, þá sleit hann úr sér augun og dæmdi sig blindan í útlegð; en Jó- kasta fyrirfór sér í örvæntingu. Dætur sínar fól Ödípús á hendur Kreoni, bróður Jóköstu, en Antígóna neitaði að yfirgefa föður sinn í slíkum nauðum og fylgdi honum í útlegð- ina. Nú kom upp ósætti með þeim bræðrum Ödípúsarsonum, og lauk svo, að Eteókles rak Pólíneikes í útlegð. Flýði Pólíneikes til Sikíonsborgar og gekk að eiga dóttur konungsins þar. Réðst hann síðan með liðsinni höfðingja í Argosborg gegn Þebumönnum, en Arg- verjar fóru halloka og lögðu á flótta. I þessari viðureign urðu þeir bræður hvor öðrum að bana. Tekur nú Kreon við völdum í Þebu og fellir þann dóm fyrstan, að landráðamann- inum Pólíneikesi skuli meinuð greftrun, og hver sem það bann brjóti, skuli lífinu fyrir týna. Af trúarástæðum var dómur þessi miklu skelfilegri en virzt gæti nútímamönnum, því þar var sálarheill hins látna í veði. Leikur Sófóklesar um Antígónu hefst á því, að hún biður systur sína liðsinnis að greftra lík 'bróður síns. Grísku leikskáldin sömdu verk sín á bundnu máli, sem átti rætur að rekja til blótsiða með söng og dansi. Um formsatriði þykir sumt á huldu; en ljóst er, að bragarháttur var að jafnaði jambiskt hexametux (sex öfugir tvíliðir í ljóðlínu án tilbrigða), þó að einnig kæmi til annað bragform, einkum í kórþáttum. Málfar og stíll var i hátíðlegra lagi og tíðum fomlegt nokkiuð. í leikjum þessum hafði kór mikilvægu hlutverki að gegna, ýmist sem þátttakandi í viðræðum eða sem nokkurskonar millileikur, sem jafnvel gat brúað bil í tíma, ef svo bar undir. Kórinn kom því stundum á sinn hátt í stað for- tjulds, ám þess iþó að rjúfa leikinn. Frá leikritum og leiksviðum Fom-Grikkja liggur óslitinn ferill framtil vorra daga. Um gríska leikmennt hefur nokkuð verið ritað á íslenzku, og er þar fyrst að nefna prýði- legar ritgerðir dr. Jóns Gíslasonor. Þýðing sú, sem hér birtist, er gerð fyrir Leikfélag Reykjavíkur til flutnings á leiksviði í fomlegum ljóðstíl. Iiún er ekki gerð úr frummáli, heldur eftir erlendum ljóðþýðingum, og með hliðsjón af hinni vönduðu lausamálsþýðingu dT. Jóns Gíslasonar.] 226
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164
Blaðsíða 165
Blaðsíða 166
Blaðsíða 167
Blaðsíða 168
Blaðsíða 169
Blaðsíða 170
Blaðsíða 171
Blaðsíða 172
Blaðsíða 173
Blaðsíða 174
Blaðsíða 175
Blaðsíða 176
Blaðsíða 177
Blaðsíða 178
Blaðsíða 179
Blaðsíða 180
Blaðsíða 181
Blaðsíða 182
Blaðsíða 183
Blaðsíða 184
Blaðsíða 185
Blaðsíða 186
Blaðsíða 187
Blaðsíða 188
Blaðsíða 189
Blaðsíða 190
Blaðsíða 191
Blaðsíða 192
Blaðsíða 193
Blaðsíða 194
Blaðsíða 195
Blaðsíða 196
Blaðsíða 197
Blaðsíða 198
Blaðsíða 199
Blaðsíða 200
Blaðsíða 201
Blaðsíða 202
Blaðsíða 203
Blaðsíða 204

x

Tímarit Máls og menningar

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.