Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.12.1969, Blaðsíða 175

Tímarit Máls og menningar - 01.12.1969, Blaðsíða 175
Og ef svo skyldi nú fara, afS lúsifinir fræffimenn og gagnrýnendur tækjn líka „vísindi“ Mr. Godmans Sýngmanns al- varlega, þá er gríniff nálega fuUkomnað - - með ágætri hjálp þeiroa. Um Halldór Laxness hefur mikið verið skrifað — svo mikið að menn hafa einnig fengið tóm til að vola yfir ólympsbum skorti hans á þátttöku, yfir upphafningu hans; menn hafa jafnvel vitnað til orða sem höfundurinn skrifaði fyrir nálega fipimtíu árum um að skáld veiði að veia barn síns tíma, rödd samtíðarinnar — ef verk hans eigi að halda áfram að lifa og verða sígild. Persónulega er ég samimála þessari skil- greiningu æskumannsins Ilaildórs Laxness; maðnr kemst ekki hjá að vera sammála herani; ég veit ekki til, að nokfcru sinni í aldanna rás hafi verið til skáld, sem skipti einhverju máli, er ekki væri rödd samtíð- arinnar, eirafaldlega vegraa þess að það er óhjákvæmilegt, enl ekki vegna þess að það sé ófiávíkjanleg kiafa. Kristnihald býr einnig yfir þeim góða kosti, að sagan getur veitt mikla gleði þeim sem eru ekfci sérstaklega undir lestur heranar búnir, þ. e. a. s. hverjum sem vera skal. Það er ekki litilsvert á okfcar dögum. Svo heyia menn efcki „rödd samtíðarinn- ar“ í Kristnihaldi undir Jökii og ásafca skáldið beiskum orðum fyrir að hafa ekfci haldið fast við eigin einkunnarorð; í stuttu máli sagt — menn vilja kenna hon- um að semja bækur. Þaft er ekfci seinna vænna; hins vegar er spuining, hvort það er ekki orðið um seinan. Setjoim svo að hann sé þegar búinn að læna þá list. Já, svara menn ákafir, það er nú einmitt það sem hann hefur sannað að hann kann, afsakið — að hann kunnd einu sinni. Hugs- ið ykkur bara bækurnar um Ólaf Kárason. Já, hugsið ykkur þær! Hvað er það sem menn vilja nema að hann skrifi þær á nýja- Hin mikla látlausa endurnýjun leik? Hvað er svo sem að þeim — eru þær ekki fullgóðar? Þá verður hann þó að minnsta kosti að halda sig við leistinn sinn og ekfci færa úr skorðum eða eyðileggja fallega munstrið sem við höfum með mifcilli fyrirhöfn og bókmenntalegu erfiði getað bent á í öllum bóbum hans fram að Gerplu! Eg er hræddur um, að hinir áköfu og vonsviknu bókmenntafræðingar „þátttök- unnar“ neyðist til að gera uppdráttinn í samræmi við landslagið, ef þeir vilja endi- lega gera uppdrætti. Vissulega er það rétt, að enginn okkar „skilur" Kristnilhald undir Jökli — með eða án gæsalappa. Við skiljum meina — eða mirana. Hví skyldi Halldór Laxness skrifa skáldsögu um fólk þar sem allt er deginum ljósana? Það hefur hann góðu heilli aldrei gert; þess vegna er svo freist- andi að lesa bækur hans aftur og aftur. Engin þeirra er annarri lík, þó að sjálf- sögðu sé skyldleiki með þeim; þær leiða allar í 1 jós næstum ofurmannlegan hæfi- leika til endurnýjunar, þannig að óg hefði gaman af að sjá þann norrænan eða reynd- ar evrópskan rithöfund, úr hópi eldri eða svonefndra yngri höfunda, sem hefði meiri möguleika en einmitt Halldór Laxness á að ná eyrum ungu athafna- og hugsjóna- mannanna. Þegar menn hafa síðan lesið Rristni- hald undir Jökli nokkrum sinnum á nokkr- um árum, þá munu þeir kannski sjá og við- urkenraa, að Halldór Laxness stendur báð- um fótum í samtímanum, hvað sem Hður öllum fullyrðingum í gagnstæða átt — ef til vill ekki í sjálfum dægurmálunum, heldur í samtiðarmálunum, og þó stendur hann svo hátt í lyftingunni, að hann hefur fullkomna yfirsýn. Þrátt fyrir daufa heym á öðru eyra: það er ekki með því sem hann hlustar eftir tóni tímans; og þó er það kannski einmitt þannig. Má vera að 397
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164
Blaðsíða 165
Blaðsíða 166
Blaðsíða 167
Blaðsíða 168
Blaðsíða 169
Blaðsíða 170
Blaðsíða 171
Blaðsíða 172
Blaðsíða 173
Blaðsíða 174
Blaðsíða 175
Blaðsíða 176
Blaðsíða 177
Blaðsíða 178
Blaðsíða 179
Blaðsíða 180
Blaðsíða 181
Blaðsíða 182
Blaðsíða 183
Blaðsíða 184
Blaðsíða 185
Blaðsíða 186
Blaðsíða 187
Blaðsíða 188
Blaðsíða 189
Blaðsíða 190
Blaðsíða 191
Blaðsíða 192
Blaðsíða 193
Blaðsíða 194
Blaðsíða 195
Blaðsíða 196
Blaðsíða 197
Blaðsíða 198
Blaðsíða 199
Blaðsíða 200
Blaðsíða 201
Blaðsíða 202
Blaðsíða 203
Blaðsíða 204

x

Tímarit Máls og menningar

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.