Tímarit Máls og menningar - 01.12.1969, Blaðsíða 134

Tímarit Máls og menningar
Mig minnir að þú hafir einhversstaðar haldið því fram að íslenÆngar
hafi aldrei kunnað að semja sig að háttum landsins. Er það rétt með farið
og hvernig skýrirðu það?
Þaö ler rétt meS farið. Mér er það t. d. enn nokkur ráðgáta, hverfevegna
þessi þjóð, sem þó ailtaf hafði gnægð ullar og skinna, gat aldred lært að
gera sér almennileg hlífðarföt eða almennilega skó á lappimar á sér. Hún
svalt oft heiiu hungri án þess að læra að nýta ýmislegt matarkyns og það
jafnvel lostæti eins og ál í síkjum eða skelfisk í fjöru. Og mér býður i grun,
að sumir af okkar ágætu arkitektum og öðrum sérfræðingum, sem teikna
fyrir okkur og skipuleggja bæi okkar, hafi ekki gert sér fyllilega ljóst, að
við erum ekki á sömu breiddargráðunni og þau lönd þar sem þeir námu fræði
sín. Hér kemst sól ekki eins hátt á loft og sunnar í löndum og því verða
verzlunargötur eins og Austurstræti og Laugavegur smám saman að hreinum
skuggahverfum, þar sem sól nær aldrei að skína sakir þess, hve leyft er að
byggja há hús meðfram þeim. Enn virðast menn ekki hafa áttað sig á því
að flöt húsþök henta illa í rigningasömu landi, enda leka þau flest. Það hafa
þó Óræfingar og Vesturskaftfellingar kunnað um aldir, að gera húsþök sem
ekki leka. I fyrravetur krosssprungu allmargar nýsteyptar steinstéttir með
götum hér í mestu frostunum og er þó auðvelt að hindra slíkt með réttri
komastærð sandsins, sem undir er borinn. Og ekki er enn farið að skipta
landinu í svæði með tilliti til jarðskjálftahættu, og Seyðfirðingar og Selfyss-
ingar verða að hlíta sömu lögum um styrldeika liúsa, þó að annar bærinn
sé á jarðskjálftasvæði, en hinn ekki. Það er þó verkfræðingur, Sigurður
Thoroddsen, sem hefur verið einn aðalhvatamaður þess, að framkvæmd yrði
rækileg könnun á jarðskjálftahættu hérlendis og reglur settar í samræmi við
niðurstöður slíkrar könnunar. Ned, við eigum enn rnargt ólært í því að lifa
í samræmi við þetta land og í sátt við það. Eg vil þó geta þess, að nýafstaðin
ráðstefna Arkitektafélags íslands um byggingamál bar gleðilegan vott um
aukinn skilning arkitektanna á sérstöðu lands okkar og veðurfars þess.
Eitt sem mér fellur svo vel við ylckur jarðfræðinga, er að þið einskorðið
ykkur ekki við sérgrein ykkar, heldur eruð alltaf með þjóðina í huga og sögu
hennar jafnframt og hagnýtið allar rannsóknir ykkar jafnóðum til að varpa
Ijósi á sögu og örlög þjóðarinnar, og þú hefur einmitt sjálfur tekið fram að
saga mannlífs og saga jarðvegs á þessu landi geti varpað Ijósi hvor á aðra.
Hefurðu nokkra heimspekilega skýringu á þessu hugarfari ykkar, eða amk.
356