Tímarit Máls og menningar - 01.07.1977, Blaðsíða 8

Mál og menning 40 ára
Viðtal við Hattdór Stefánsson rithöfund
Nú í sumar eru fjörutíu ár liðin frá stofnun Máls og menningar. 17.
júní árið 1937 komu saman á fund þeir menn sem kjörnir höfðu verið
í fyrstu stjórn félagsins, þrír menn af hálfu Félags byltingarsinnaðra
rithöfunda og tveir kjörnir af Bókaútgáfunni Heimskringlu. Fulltrúar
rithöfundafélagsins í stjórn þessa nýja bókmenntafélags voru þeir Hall-
dór Laxness, Eiríkur Magnússon og Halldór Stefánsson, en af hálfu
Heimskringlu höfðu verið tilnefndir þeir Kristinn E. Andrésson og Sig-
urður Thorlacius. I tilefni af þessum tímamótum var Halldór Stefánsson
sóttur heim og spurður að ýmsu í sambandi við upphaf og sögu félags-
ins. Halldór Stefánsson hafði þegar á þessum árum vakið á sér mikla
athygli með smásögum sínum sem komið höfðu út í tveimur söfnum og
einnig í Rauðum pennum. Eg spurði hann fyrst um stofnun Félags bylt-
ingarsinnaðra rithöfunda, hver tildrög hefðu verið til hennar.
— Kristinn var driffjöðrin í því eins og öllu öðru. í bók sinni Enginn
er eyland segir hann frá fundurn sem voru haldnir og ákvörðunum sem
voru teknar, en sjálfur átti hann hugmyndirnar og stóð á bak við allt,
bæði í sambandi við Rauða penna, Heimskringlu og Mál og menningu.
Eins var með Félag byltingarsinnaðra rithöfunda. Það var á fundi á
Hótel Borg að samþykkt var að stofna þetta félag. En Kristinn átti
upptökin að því. Eg hef aldrei fyrirhitt svo gáfaðan ídealista sem var
jafnframt svo mikill framkvæmdamaður. Tvívegis þegar Mál og menn-
ing var komin nærri gjaldþroti þá bjargaði hann félaginu næstum
upp á sitt eindæmi. Annað skiptið var 1962, þá gaf hann út tólf bækur í
afmælisútgáfu Máls og menningar. Hundrað eintök af hverri bók voru
gefin út á sérstaklega vönduðum pappír, árimð af höfundum. Krist-
inn fór sjálfur með þessa sérútgáfu til ýmissa auðmanna og fékk þá til
að kaupa, og Einar reyndar líka, og þar með var þeim kröggum aflétt
118