Tímarit Máls og menningar - 01.07.1977, Blaðsíða 88

Tímarit Mdls og menningar
bóginn að um kreppu sé að ræða og hana mjög djúprætta. En í stað
þess að sýna fram á að um sé að ræða kreppu í grundvelli kapítalismans
sem stafi af óhjákvæmilegri þróun hans, lætur flokkurinn sér nægja
að segja að finna verði leið út úr kreppunni, að auka framleiðsluna á
nýjan leik. Þess vegna krefst hann þess að hert verði á stjórnartaumun-
um, jafnframt því sem betra eftirlit verði haft með fjárfestingum og
stefnt að auknu félagslegu réttlæti.
Að þessu leyti er því stór munur á PCI, sem ýkir kreppuástandið, og
PCF sem dregur úr því. En hvorugur flokkanna bendir á orsakir krepp-
unnar né heldur á það vopn sem bítur á hana. Þetta er því athyglis-
verðara sem kreppa auðvaldsins ætti að auðvelda flokkunum að út-
skýra orsakir hennar og þau öfl sem hafa skapað kreppuástandið, auð-
velda þeim að reka áróður fyrir þjóðfélagi sem er öðru vísi í grund-
vallaratriðum.
Hvaða stað velur þn spcenska kommúnistaflokkmim (PCE) í þessari
mynd?
Hann fylgir mjög hófsamri stefnu. En PCE er sá eini af þessum
flokkum sem starfar í landi með fasíska löggjöf þar sem lýðréttindi eru
ekki fyrir hendi og þar sem ekki eru einu sinni til þær stofnanir sem
tryggja. eiga formlegt frelsi. Til dæmis er dómkerfið ekki skilið frá fram-
kvæmdavaldinu. PCE er fulltrúi eins konar ítalskrar stefnu sem miðar
að því að ná samkomulagi við valdastéttina. En starfsaðstæður flokks-
ins eru slíkar að segja má að starf hans snúist um að endurheimta lýð-
ræðið. Það er skammtímamarkmið hans og hafi maður ástandið á Spáni
í huga er erfitt að agnúast út í það. En stjórnmálaþróunin og vöxtur
spænskrar verkalýðshreyfingar — PCE, verkamannanefndanna o. s. frv.
— er slíkur að upp er að rísa armur fólks sem gerir sér ljóst að þetta er
bara áfangi, að vandamálin á Spáni verða ekki frekar en annars staðar
leyst einungis innan vébanda hins borgaralega þingræðis og að nauð-
synlegt er að ganga miklu lengra. En þessi umræða verður ekki veru-
lega þýðingarmikil fyrr en tekist hefur að brjóta niður þær valdastofn-
anir sem þjóðin hefur erft eftir Franco, þegar Spánn er orðinn lýð-
ræðisríki að vestrænni fyrirmynd.
En PCE reynir nú þegar að tengja saman þessi tvö svið baráttunnar,
þ. e. fyrir óbeinu þingbundnu lýðrceði annars vegar og á hinn bóginn
fyrir beinu lýðrceði sem byggist á sjálfsskipulagningu fjöldans.
Að þessu leyti hefur spænsku verkalýðshreyfingunni svipað nokkuð