Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.07.1977, Blaðsíða 104

Tímarit Máls og menningar - 01.07.1977, Blaðsíða 104
Tímarit Máls og menningar um landið. Slíkum hlutum reyna menn að gleyma, bæla þá niður. En þetta er ein hliðin á íslenskri sveitamenn- ingu. Og kannski skiljum við ekki þær, sem bjartari voru, nema muna eftir þessari líka. Tryggvi byrjar frásögnina á því að gera grein fyrir uppruna foreldra sinna og æviskeiði, einkum rekur hann nokk- uð rækilega sögu föður síns, og raunar föðurmóður líka. Mikill fróðleikur og aldarfarslýsing felst í þeirri sögu. Það segir sína sögu um þjóðfélagsaðstæður að atgervismaður, eins og Emil Peter- sen virðist hafa verið, með búfræðings- mennmn skyldi verða að lúta að svo lágu fyrir sig og börn sín sem raun bar vitni. Ekki skortir neitt á sonarlega ræktar- semi Tryggva en þó leynir sér ekki að honum finnst faðirinn hafa gefist upp gagnvart öllu því mótlæti sem yfir hann hafði gengið. Ekki dæmir hann föður sinn fyrir þetta heldur finnur skýring- arnar í kjörum og aðstæðum, ekki síst í þeim atburði er foreldrar hans urðu að hrekjast burt úr Borgarfirði, þar sem þau hefðu bæði viljað vera, og síðan í dauða móðurinnar, Þuríðar Gísiadótt- ur, frá mikilli ómegð. Kannski forlaga- trú hafi átt þátt í að draga kjarkinn úr Emil eða sætta hann við örlög sín. Eftir því sem líður á sögu Tryggva og honum eykst vitund og skilningur á því sem í kringum hann gerist verður frásögn hans persónulegri og eftirminni- legri. Honum hefur tekist prýðilega að flétta saman annars vegar lifandi og fjörlegum lýsingum á ytri aðstæðum og atburðum, vinnubrögðum þess og hugs- unarhætti, en hins vegar endursköpun sinna eigin viðbragða og tilfinninga á barns- og unglingsaldri. Það er einmitt í samfléttun þessara tveggja meginþátta og samvirkni sem gildi bókarinnar er umfram allt fólgið. Frásögn Tryggva rís af grunni svo nefndrar þjóðiegrar íslenskrar frásagn- arlistar. Einhvers staðar að baki þeirri list býr hin munnlega frásögn af minn- isstæðu fólki og atburðum en um langt skeið hefur hún verið ritlist fyrst og fremst og fengið af því mörg einkenni. Tryggvi kann vel að fara með hefð- bundin minni þessarar listar svo sem að segja frá erfiðum ferðalögum og yfir- náttúrlegum viðburðum. Einkum er eft- irtektarvert hve haglega hann fléttar náttúrulýsingar inn í frásagnir sínar. Slíkt efni er vandmeðfarið þar sem því hættir til að gera frásögnina of ljóðræna og svifaseina en þeirra galla gætir ekki að neinu marki hér. Hins vegar fer Tryggvi í minningum sínum langt út fyrir þau mörk sem þjóðlegri frásagnarlist eru venjulega sett. Það er einkum í lýsingum á átakanlegri reynslu. Mætti nefna tii mörg dæmi en ég held mér sé eftirminnilegust frásögnin um Emilíu hálfsystur hans og samskipti þeirra þann tíma sem hún lifði. Hér eins og víðar tekst Tryggva að fjalla um mjög persónulega og átakanlega reynslu á opinskáan hátt án þess að væmni gæti í frásögn hans eða lýsingum. Ann- ar þáttur sem mér finnst sérstaklega vel gerður er lýsingin á því hvernig Tryggvi lifir og þroskast í eigin hugarheimi á árunum á Gili, þeim áhrifum sem nátt- úran og athugun á lífi dýranna hefur á hann. Stíll Tryggva er fremur skrúðmikill og hæfir það vel þeim þunga sem víðast býr undir frásögninni. Greinilegt er að Tryggvi vandar mjög stíl sinn og mál- far og er ekki einn þeirra höfunda sem jafnan velja það orðatiltæki sem fyrst leitar í pennann. A stöku stað hefur 214
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116

x

Tímarit Máls og menningar

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.