Tímarit Máls og menningar - 01.07.1977, Blaðsíða 54

Tímarit Máls og menningar
andi hersetu í landinu, valda Pétri vonbrigðum sem eru upphaf alvar-
legrar firringar1 hjá honum. Hann er ósátmr við þjóðfélagið sem hann
lifir í en vinnur ekki að því á virkan hátt að breyta því samkvæmt
eigin sannfæringu. Vimndin um hersemna hvílir á honum eins og ok.
Hann gemr t. d. ekki hugsað sér að flytjast heim í átthagana á meðan
þar er herstöð. Eftir að hann hefur eignast dótmr finnst honum hernám-
ið ennþá óbærilegra.
Hvernig getur maður gefið hernumið föðurland svona saklausum og
hnubbaralegum lipurtám?
(168)
Eins og áður er nefnt verður Hörður hægfara í stjórnmálum samfara
velmegun sinni á meðan Pémr varðveitir vissa róttækni í hjarta sínu.
Þeir eiga þess vegna fátt sameiginlegt.
Maður gengur í hús hans, fylgist með svipbrigðum hans þegar hann talar,
hlustar eftir máli hans eins og endur fyrir löngu, en finnur ekki það sem
hann leitar að.
(163)
Pólitísku vonbrigðin og sú firring, sem fylgir í kjölfar þeirra, valda
því að Pémr hefur takmarkaða ánægju af tilverunni.
... innst inni er einhver nagandi eyða... ótti við eitthvað, hann veit ekki
hvað. Kannski tilgangsleysið. Maður stendur tvílráður á ókunnum vegamótum
og veit ekki hvert förinni er heitið.
(163—164)
Og þá nær vantraustið tökum á honum. Hann trúir því ekki að hann
geti haft áhrif á mótun umhverfisins eða valið lífsbrautina sjálfur.
Og aðrir benda: Þessa leið, þetta er þín leið. Taktu það rólega litli maður,
veröldin kemst leiðar sinnar án þinna afskipta af hennar málum.
(164)
Verkaskiptingin í iðnvæddu auðvaldsþjóðfélagi veldur því að hinir
1 Um hugtakið „firringu" vísast tíl greinar Vésteins Lúðvíkssonar „Georg Lukács
og hnignun raunsæisins” í TMM, 31. árg. 3—4, 1970.
164