Tímarit Máls og menningar - 01.07.1977, Page 60

Tímarit Máls og menningar
og bældri gremju — blómum skreytt leiði væri viðunandi endir á sam-
búð þeirra en...
... Svo gerir hann — mér — þetta.
(184)
í uppnámi sínu afhjúpar Lilja hjónaband þeirra Pémrs sem óslitið
kvalræði. I algjöru sambandsleysi þeirra hefur hún fundið fyrir kvölum
hlutgervingarinnar.
— Stundum eins og ég — væri ekki — manneskja — ekki lifandi —
(184)
Smám saman hefur þögnin tekið völdin í sambúðinni. Það kemur fram
að tómið hefur verið til staðar frá upphafi en þá reyndi hún að breiða
yfir það með hjali. Hins vegar var hún nú löngu hætt að „reyna — að
bulla“ (bls. 184) og Pétur talaði frekar við sjálfan sig en hana.
Beiskjan, sem vellur upp í Lilju við fréttirnar um afdrif Péturs, á sér
sömu ástæður og ráðaleysið sem kom Pétri til að flýja og uppgjör Kiddu:
Hlutgerving mannlegra samskipta og mannlegra eiginleika í nútíma-
þjóðfélagi. — Kidda hefur vegna æsku sinnar ákveðið frjálsræði gagn-
vart kerfinu og notar það til þess að gera sér grein fyrir umhverfi sínu sem
hún fordæmir síðan. — Pétur lifði í mjög nánu sambandi við menn og
náttúru í bernsku og átti til sterka þjóðfélagsvitund á yngri árum. Þessi
bakhjarl hans veldur því að eftir tuttugu ár í firrtri vinnu leggur hann
af stað í leit að veröld þar sem „allt er til vegna lítils drengs“. — Við-
brögð Lilju við óhamingjusömu, hlutgerðu lífi sínu beinast hins vegar
gagngert gegn Pétri, sbr.
Svo gerir hann — mér — þetta.
(184)
Þar sem Lilju skortir alla þjóðfélagsvitund hefur hún lagt alla áherslu
á einkalíf sitt. Sem ómenntaður kvenmaður skipar hún lægsta þrep í þjóð-
félagsstiganum og á allt sitt að sækja til karlmannsins. Þess vegna leggur
hún sig fram um að þóknast honum. Það gerir hún með því að leika hið
hefðbundna hlutverk kvenna, þ. e. að vera einföld og hugsunarlaus. Þetta
170