Tímarit Máls og menningar - 01.07.1977, Blaðsíða 79

Ný, en þó gömul leiklistarlög
hæstvirtir þingmenn flani að neinu. Það er verið að lögfesta að ísland
skuli vera a. m. k. 20 til 25 árum á eftir tímanum.
En hvað er þá að þessum lögum? Hvað í þeim er úrelt? Jú, í þeim
er gert ráð fyrir óbreyttu ástandi. Þ. e., við höfum næga leiklist í land-
inu og breytinga er ekki þörf. Það er hvergi gert ráð fyrir aukinni starf-
semi atvinnufólks. Það eitt að setja lög sem gera ekki ráð fyrir breyt-
ingu eða þróun, og gildir þá einu um hvað þau fjalla, er furðuleg skamm-
sýni. Það er sama og gera ráð fyrir að fullkomnun sé náð. Það eru afmr-
haldslög. Vissulega er hægt að breyta lögum, en það sparar bæði tíma
og peninga að þau séu ekki úrelt áður en þau eru sett.
Margir munu sjálfsagt segja sem svo að þrjú atvinnuleikhús sé nóg
í ekki stærra landi. En þá má spyrja hvers þeir eigi að gjalda sem ekki
eiga aðgang að þeim. Það er ljóst að með núverandi rekstrarfyrirkomu-
lagi Þjóðleikhússins getur það aldrei efnt til leikferða um landið nema
á sumrin, en þá á starfsfólkið rétt á sumarfríi. Og þó Þjóðleikhúsið
færi í leikferð á hverju sumri (sem það gerir ekki) og reyndi þannig
að koma' til móts við skattgreiðendur (og fjölskyldur þeirra) um land
allt er það aldrei nema lítið brot af starfsemi hússins sem dreifbýlis-
fólki gefst kostur á að sjá, nema með ærnum kostnaði og fyrirhöfn.
Leikfélagi Reykjavíkur ber engin skylda til að ferðast með leiksýningar,
en gerir það þó oftast, en heldur ekki nema með eina á ári. Sama gildir
um Leikfélag Akureyrar.
Hvað nú ef allt það fólk sem sjaldan eða aldrei á þess kost að fara
í leikhús (þ. e. atvinnuleikhús) fer að krefjast þess að fá sitt eigið leik-
hús? Til þess hefur það sama rétt og þeir þegnar þjóðfélagsins sem
búa nálægt atvinnuleikhúsunum þremur. Þessi lög koma í veg fyrir að
leikhús, sem t. d. þjónaði öllum Austfjörðum, verði til einhvers staðar
fyrir austan og sama gildir um Vestfirði. Þarna eru til félagsheimili á
flestum stöðum svo ekki þarf húsnæðisskortur að hindra. Er áhuga-
mennskan fullgóð handa þessu fólki? Ef svo er, því þá ekki fyrir Reyk-
víkinga? Þegar verið var að reyna að berja í gegn sér fjárveitingu
fyrir Leikfélag Akureyrar, en það tók mörg ár, var þeim rökum oft
beint gegn þeirri fjárveitingu að þá kæmi skriðan á eftir. Þessi og hin
byggðarlög færu að heimta sitt leikhús. Er það einhver goðgá? Auðvit-
að kostar það peninga en það gerir það líka í Reykjavík og á Akureyri.
Það kostar líka peninga að reka tónlistarskóla. Samt eru þeir til víða
um land og fjölgar stöðugt, svo eitt dæmi sé tekið. Getur músíkalskt fólk
189