Tímarit Máls og menningar - 01.10.1981, Page 19

Frá Hírósíma til . . .
aftur í steinöld." Dr. Hiatt sýnir fram á hvernig sjúkrahús, sem samkvæmt hefð
liggja inni í borgum, eru jöfnuð við jörðu, hvernig læknisþjónusta og hjúkrun
ónýtist gersamlega, einmitt þegar hennar er mest þörf. Hvernig þjáning og
dánartala vex af þeim sökum langt fram yfir það sem við getum ímyndað okkur
á svæðum sem kjarnorkusprenging nær til. Einnig að þessu leyti er Hírósíma til
vitnis:
Af 150 læknum í borginni höfðu 65 farist og flestir hinna særst. Af 1780
hjúkrunarfræðingum og sjúkraliðum höfðu 1654 farist eða meiðst svo illa
að þeir voru óvinnufærir. Á Rauðakrossspítalanum, stærsta sjúkrahúsi
borgarinnar, voru aðeins 6 eftir af 30 læknum og 10 af meira en 200
manna hjúkrunarliði voru vinnufær.
I samanburði við vopnabúr heimsins nú á tímum var Hírósímasprengjan
„smásprengja". Hún jafngilti um 12.000 tonnum (12 kílótonnum) af TNT
sprengiefni. Nú eru kjarnorkusprengjur ekki lengur mældar í kílótonnum
heldur megatonnum. Eitt megatonn samsvarar 1 milljón tonnum af TNT.
Þegar sprengjumátturinn er kominn upp í slíkar tölur er hann orðinn mann-
legum skilningi ofvaxinn. Brjálæðinu hefur verið lýst með eftirfarandi dæmi:
Alvanaleg eins megatonns kjarnorkusprengja mundi, ,,umbreytt“ í dína-
mit, fylla vöruflutningalest sem væri 480 kílómetra löng.2
Sú lest mundi ná lengra en frá Reykjavík til Akureyrar.
Þremur dögum eftir Hírósíma vörpuðu Bandaríkjamenn annarri sprengju
yfir Japan. Það var plútóníumsprengja sem sprengd var yfir Nagasaki. Afleið-
ingar hennar voru jafnóheillavænlegar fyrir framtíð heimsins og Hírósíma-
sprengjan. Þriðjungur borgarinnar var jafnaður við jörðu. 40.000 manns létust
samstundis, 20.000 særðust. Þjáningar manna og þjóðfélagslegt hrun var engu
minna en í Hírósíma. Oll japanska þjóðin var þrumu lostin. Enn í dag, 35 árum
seinna, deyja margar þúsundir manna á ári af eftirköstum þessara tveggja
kjarnorkusprengja.
Viðbrögó umheimsins
Hver voru viðbrögð umheimsins gagnvart þessum ógnaratburðum og þeim
fyrirboðum sem þeir fólu í sér um það sem mannkynið gæti átt í vændum?
Það var kaldhæðni örlaganna að 26. júní 1945 var sáttmáli Sameinuðu
þjóðanna undirritaður í San Francisco. Sáttmáli sem fordæmdi stríð og átti að
TMM II
265