Tímarit Máls og menningar - 01.10.1981, Page 113

maður sér Loga úr fjarska, horfir á atburði
og segir frá þeim en lifir sig ekki inn i þá
með honum. Best sést þetta í senum eins
og þeirri sem áður var sagt frá um það
hvernig Logi sækir huggun til föður síns i
sjónum og þegar Logi talar við Laufeyju
(142 — 3). Ræða Laufevjar er þannig að
Logi hefurekki einu sinni getað haft hana
eftir, hvað þá skilið hana, og það kæmi
fram ef við skynjuðum hana gegnum
Loga.
Einnig er sögumaður oft ótrúlega
spakvitur, einkum í byrjun kafla, segir þá
gjarnan eitthvað fyndið og/eða gáfulegt
sem hæfir varla frásögn þar sem barn á að
vera vitundarmiðja. Gott dæmi er upphaf
sögunnar um hið frjálsa náttúrubarn sem
veit ekki að það er frjálst, en önnur góð
eru: „Hver dagur felur í sér nýjan tilgáng
með lífinu.“ (75) Og „Kunnur aflamaður
sagði einu sinni, að það versta sem til væri
í þessum heimi, fý'rir utan brælur og tregt
fiskirí, væri það að liggja með fullan bát
við bryggju og þurfa að biða eftir lönd-
un.“ (139)
Logi fer á stld og saga hans segir frá því.
Hann lærir að það er ekki alltaf gaman að
vera á sjó, og ýmislegt fleira sem hann
lærir er talið upp á bls. 192 — 3. En það er
ekki tilgangur Guðlaugs Arasonar með
þessari sögu að láta Loga þroskast umfram
þann lærdóm eða gera að einhverju leyti
upp við samfélag sitt og hvernig það vill
móta hann. Bæði sögumaður og sögu-
hetja eru hæstánægðir með samfélagið,
innrætingu þess og mótun ungra drengja.
Þeir eiga að verða dugandi, sterkir, bregða
sér ekki við stórtíðindi: kaldir kallar. Að
þessu leyti er Pelastikk ólík endurminn-
ingaskáldsögum eins og Undir kalstjörnu
cftir Sigurð A. Magnússon og Grösin í
glugghúsinu eftir Hreiðar Stefánsson.
Dók Guðlaugs er saga um draum, fjar-
Umsagnir um bakur
lægan, ljúfan draum um fyrsta karl-
mannssumarið sem ekkert fær að skyggja
á. Silja Aóahteimdóttir
SÓLARBLÍÐAN
Það er alltaf gaman að bjóða nýja barna-
bókahöfunda velkomna, og ekki er síður
skemmtilegt þegar þeir eru kunnir rithöf-
undar fyrir á öðrum vettvangi. Vésteinn
Lúðvíksson er þekktur fyrir raunsæilegar
skáldsögur sínar og leikrit, nú sendir hann
frá sér íslenskt ævintýri úr samtímanum
handa börnum.
Sólarblíðan (Iðunn 1981) er saga um
barn sem freistar þess að gera uppreisn
gegn kúgun fullorðna fólksins og tekst
það með þrautseigju og hjálp rammís-
lenskra galdra. Raunar heitir stelpan Mar-
grét Þorgerður, en vinir hennar kalla hana
Sólarblíðuna. Hún er auðmannsdóttir og
þykir ákaflega erfitt barn, því hún vill
endilega láta sinna sér — og hver hefur
tíma til þess? Ekki foreldrar hennar, þeim
veitir ekki af tímanum til að komast að
þvi hvað þau eru rík og skemmta sér. Dáni
gamli, garðyrkjumaður foreldra stelpunn-
ar, gerir hvað hann getur fyrir hana og
Hulda kærastan hans, en ekki stillist Sól-
arblíðan nóg við það að mati foreldranna.
Þau ráða hverja fóstruna á fætur annarri til
að ala hana upp en þær duga skammt, svo
foreldrarnir ákveða að ráða sterkan karl-
mann í uppalandastarfið og fara sjálf til
útlanda.
Þó að Sólarbliðan sé kát og tápmikil
stelpa reynist henni ofviða að halda sinu
gagnvart sterkum karlmanni, sem beitir
bæði likamsstyrk og hefðbundnum að-
ferðum skólakerfisins til að bæla hana og
troða henni í mót samfélagsins fyrir litlar
stúlkur. Það er enginn leikur að berjast
berhentur við karlveldið holdi klætt og
duga engin venjuleg meðul. Þá koma
359