Tímarit Máls og menningar - 01.04.1984, Qupperneq 87

Konan, draumurinn og dátinn
Nefndin bendir á að auðvitað sé ekki ljóst af þessum tölum á hvaða
„siðferðisstigi" þær konur séu sem umgangist setuliðið að staðaldri. I
mörgum tilfellum telji stúlkur sig trúlofaðar og haldi sig að einum hermanni
og geti slík sambönd átt jafn mikinn rétt á sér og sams konar sambönd
íslenskra kvenna og karla. En það komi
. . . hins vegar skýrt í ljós, bæði af yfirheyrslum rannsóknarlögreglu og
frásögnum almennrar lögreglu af því, sem hún verður sjónarvottur að á eftir-
litsferðum, að fjöldi kvenna lifir á furðulega lágu siðferðisstigi. (628) [Letur-
breyting mín].
Þessu til skýringar eru tilfærðir útdrættir úr tveimur skýrslum rann-
sóknarlögreglunnar. „Konurnar“, sem eru yfirheyrðar, eru 15 og 16 ára og
við sögu koma vinstúlkur þeirra sem eru 13 og 14 ára. Aldurinn vekur
athygli nefndarinnar en það kemur þó ekki í veg fyrir að þær séu sagðar lifa
á furðulega lágu siðferðisstigi og séu notaðar sem dæmi um mikinn fjölda
kvenna. Hér koma vel fram afleiðingarnar af því að rugla saman öllum ald-
urshópum. Og athugasemdirnar sem nefndin kemur með í framhaldi af
þessum útdráttum vekja fleiri spurningar en svör:
Getið er stúlkna frá 13 til 16 ára, er hafa mök við hermenn, án þess að þekkja
þá hið minnsta, vita jafnvel ekki hvað þeir heita. Og þær eru ekki með einum,
heldur sínum í hvert skipti, oft margar í sama herbergi, sín með hverjum. Það
kemur einnig í ljós, þótt því sé sleppt úr útdráttunum úr skýrslunum, að það
er undir hermönnunum sjálfum komið, hvaða varúð er viðhöfð, enda bregður
þar til beggja hliða. (630)
Vert er að athuga þversögnina í því að furða sig á lágum aldri stúlknanna
og hinu að nota þær sem geranda en hermennina sem þolendur: þær (13—16
ára) hafa mök við þá (fullorðna karlmenn). í stað þess að vekja athygli á
níðingsskap hermannanna, fullorðinna karlmanna sem hafa samfarir við
börn, stundum margir við sömu, þá furðar nefndin sig á því að þær þekki þá
ekki, viti ekki einu sinni hvað þeir heita, þær séu með mörgum og hafi ekki
þá ábyrgðartilfinningu að hugsa fyrir getnaðarvörnum. Og það þó að komi
fram í öðrum útdrættinum, reyndar skáletrað, að hermennirnir haldi óspart
víni að stúlkunum.
Við höfum nú séð dæmi um það hvernig undarleg notkun gagna leiðir til
enn undarlegri ályktana. En hvernig stendur á þessu? Hvers vegna gerist
þetta?
Svarið er að finna í þeim forsendum sem nefndin, Vilmundur og dóms-
málaráðherra gefa sér. Nefndin segir viðfangsefni sitt vera samkvæmt
tilskipun dómsmálaráðherra „að rannsaka siðferðileg vandamál, sem upp
205