Tímarit Máls og menningar - 01.11.1986, Blaðsíða 6

Gunnar Karlsson
Ádrepur
Samnorræn niðurlæging
Sumarið 1983 sótti ég einu sinni sem oftar aðferðafræðiráðstefnu norrænna
sagnfræðinga í Noregi. A leið þangað vék sér að mér sænskur sagnfræði-
prófessor, kona, og reyndist vera með skilaboð til íslenskra sagnfræðinga.
Danskur kollega okkar hafði beðið hana að komast að því fyrir sig hvort við
ætluðum að bjóða til tuttugasta norræna sagnfræðingaþingsins á Islandi árið
1987. Ef við ætluðum að gera það þyrftum við að senda mann til að flytja
boðið formlega á nítjánda sagnfræðingaþinginu í Oðinsvéum sumarið 1984.
Mér vafðist tunga um tönn því að ég hafði ekkert umboð til að lofa neinu,
þó að við hefðum að vísu ráðgert að reyna að halda þetta þing, og vildi
ógjarnan taka það á mig persónulega að halda fjögurra daga þing fyrir 350
manns. I fátinu greip ég til þess að segja að við hikuðum við að taka
endanlega ákvörðun fyrr en kæmi í ljós hvort við fengjum yfirleitt fjárstyrk
til að senda þátttakendur á þingið í Oðinsvéum. Allir norrænir háskóla-
menn þekkja baslið við að kría ferðastyrki út úr stjórnvöldum, það vissi ég.
„En það skiptir ekki máli,“ sagði prófessorinn. „Það nægir að þið sendið
einn mann til að bjóða til þingsins í Reykjavík.“ Svona litlu máli skiptum
við í augum þessarar konu, sem mun teljast einn af elstu og helstu fulltrúum
frjálslyndis og umburðarlyndis í hörðum háskólaheimi Svía.
Mig rak svolítið í vörðurnar því að ég var þá ekki enn búinn að losa mig
fullkomlega við hugmyndina sem ég fór með á fyrstu norrænu aðferðafræði-
ráðstefnuna sem ég sótti vorið 1977, að við Islendingar værum raunverulegir
þátttakendur í norrænu ráðstefnusamstarfi, ekki bara gestir og gestgjafar. Ef
ekki væri hlustað á okkur stafaði það af því að við værum svolítið á eftir
með hugmyndir okkar, og það gæti maður unnið upp með því að lesa sér til
og vera duglegur að sækja ráðstefnur.
Þó átti ég að vita betur sumarið 1983. I rauninni var ég búinn að kynnast
því að það þýðir ekkert fyrir Islending að reyna að halda fram skoðun um
fræðileg efni í norrænum félagsskap. Skandinavar hlusta aldrei á okkur
nema við segjum frá einhverju sérstaklega íslensku, helst verðbólgunni,
bjórleysinu eða einhverju öðru sem þeir halda að þeir viti fyrir. Það skiptir
engu máli hvort við höfum eitthvað að leggja til málanna. Þeir færa smæð
404