Tímarit Máls og menningar - 01.05.1988, Blaðsíða 63

Dómurinn
ætti að láta henni lokið, að hann yrði að snúa aftur og verða að eilífu
aftursnúinn náungi sem allir gláptu á, að engir nema vinir hans
botnuðu neitt í þessu og að hann væri aldrað barn sem ætti einskis
annars úrkosti en að hegða sér eins og hinir happadrjúgu vinir sem
urðu um kyrrt heima. Og var svo nokkur vissa fyrir því að allt það
angur, sem maður yrði að leggja á hann, væri til nokkurs? Ef til vill
tækist ekki einu sinni að koma honum heim - hann sagði raunar
sjálfur að hann skildi ekki lengur ástandið í föðurlandinu - og þá
yrði hann þrátt fyrir allt áfram í útlandinu sínu, bitur vegna ráðlegg-
inganna og hefði fjarlægst vini sína enn meir. Færi hann hinsvegar
að ráðum þeirra og yrði - að sjálfsögðu ekki að yfirlögðu ráði,
heldur aðstæðnanna vegna - þrúgaður niður hérna, nyti sín ekki
meðal vina sinna og ekki án þeirra heldur, þjáðist af smán, ætti nú í
rauninni hvergi heima lengur og enga vini; væri þá ekki miklu nær
fyrir hann að vera um kyrrt í útlöndum þar sem hann var niður
kominn? Var hugsanlegt við slíkar aðstæður að hann ætti sér í raun
viðreisnar von hérna?
Ef ætlunin var að halda áfram þessu bréfasambandi var, af þessum
ástæðum, ekki hægt að segja honum nein raunveruleg tíðindi, eins
og maður myndi gera kinnroðalaust ef um væri að ræða fjarlægan
kunningsskap. Nú voru meira en þrjú ár liðin síðan þessi vinur hafði
komið til föðurlandsins og það útskýrði hann á mjög ósannfærandi
hátt með því að pólitískt ástand væri ótryggt í Rússlandi og það átti
víst að valda því að lítilmótlegur kaupsýslumaður gæti ekki leyft sér
að bregða sér burt um stundarsakir á sama tíma og hundruð þús-
unda Rússa ferðuðust óttalaust um heiminn. En á þessum þremur
árum hafði margt breyst í lífi Georgs sjálfs. Móðir Georgs hafði
látist fyrir um það bil tveimur árum og síðan hafði hann haldið
heimili með öldruðum föður sínum. Vinur hans hafði augljóslega
frétt af dauðsfallinu því að hann hafði tjáð samúð sína í bréfi, heldur
þurrlega, sem gat einungis stafað af því að í fjarlægu landi er alls
ekki hægt að gera sér í hugarlund sorgina sem fylgir slíkum atburði.
En síðan þetta gerðist hafði Georg sýnt mikla viljafestu og tekið allt
fastari tökum en áður, einnig fyrirtæki sitt. Ef til vill hafði faðirinn
komið í veg fyrir raunverulegt frumkvæði hans meðan móðirin var á
lífi vegna þess að hann vildi láta sín eigin sjónarmið vera allsráðandi
í fyrirtækinu, ef til vill var faðirinn orðinn hlédrægari síðan móðirin
197
i