Tímarit Máls og menningar - 01.03.1991, Page 119

( . . . ) á þessari galdrastund seytlar vatn niður
ákveðna mynd eftir Kjarval sem hangir gjaman
í kaffistofimni á Kjarvalsstöðum og sést þar
innum gluggana. (69)
Uppörvun
Ljóðin í Ljóð námu völd eru ólík að gæðum.
Sum þeinra eins og „Marsljóð“, „Aflog hunda í
þorpi“, og „Pólflug" mega sín ekki mikils í
samanburði við úrvalsljóð eins og „Dylan
Thomas“, „Vatnsberann" eða „Avexti jarðar-
innar“.
Þau Ijóð sem að mínu mati eru síður heppnuð
bera samt sem áður vott um að Sigurður er
síleitandi í ljóðagerð sinni. Hann hefur alltaf
verið ósmeykur við að gera nýstárlegar tilraunir
en, eins og gefur að skilja, getur slíkt tekist
misjafnlega. Sjálfsagt er það þó þessari hug-
rökku tilraunastarfsemi hans að þakka að, þrátt
fyrir að hafa strax í fyrstu bók sinni, Ljóð vega
salt, komið fram sem fullþroskað skáld, hefur
hann með hverri nýrri bók lengt þá vegi er hann
lagði í upphafi og dýpkað námur sínar.
Ljóðin í Ljóð námu völd eru að vísu misjöfn,
en í heild er bókin öndvegisverk. Sum ljóða
hennar hljóta að teljast með því besta sem ort
hefur verið á íslensku undanfarin ár. Sigurður
Pálsson hefur með tveimur síðustu bókum sín-
um, þeirri sem hér er til umfjöllunar og Ljóð
námu menn, auðgað íslenska ljóðlist til mikilla
muna.
Ljóð námu völd boðar sáttargjörð við tilver-
una. Þeirri valdabaráttu sem ég gat um hér í
upphafi getur hvorki lokið með sigri né ósigri
en bestu Ijóð bókarinnar eru hvatning þess efnis
að barist skuli af gleði og umfram allt ekki látið
undan síga. Sigurður Pálsson á miklar þakkir
skildar fyrir þá góðu uppörvun sem Ljóð námu
völd veitir.
Kristján Þórður Hrafnsson
Rauöir dagar
Einar Már Guðmundsson. Rauðir dagar. Almenna
bókafélagið 1990. 226 bls.
Æskulýðsuppreisn ’68-kynslóðarinnar náði
helst fótfestu hér á landi í Æskulýðsfylkingunni
og þeirri róttæku hreyfingu sem henni tengdist.
Sagnaritarar kynslóðarinnar hafa lítils háttar
reifað helstu uppákomur og aðgerðir þessara
samtaka. Minna má á bók Þráins Bertelssonar,
Kópamaros. Skáldsögu um óunninn sigur
(1982) og verk Olafs Ormssonar, Boðið upp í
dans (1982). Rauðir dagar eftir Einar Má Guð-
mundsson, sem út kom nú fyrir jól, fjallar einnig
um þetta tímabil.
Rauðir dagar er fjórða skáldsaga Einars. En
auk hennar hefur hann gefið út þrjár ljóðabækur
og eitt smásagnasafn. Fyrri skáldsögur Einars,
Riddarar hringstigans (1982), Vœngjasláttur í
þakrennum (1983) og Eftirmáli regndropanna
(1986) voru á vissan hátt eins konar þríleikur
um tilveruna, sköpunina og flóðið. Þær gerðust
allar í úthverfi Reykjavíkur. Sömuleiðis eiga
þær ýmsar persónur sameiginlegar og sami
sögumaður er raunar í fyrstu tveimur bókunum,
Jóhann Pétursson, sem leiðir okkur um goð-
heima bemskunnar. Líta má því á þessar fyrri
skáldsögur Einars sem heild.
Rauðir dagar er einnig Reykjavíkursaga.
Hún er í nokkuð beinu framhaldi fyrri skáld-
sagna Einars hvað sögutíma varðar. Að vísu
færumst við úr úthverfmu niður í miðbæ og
alveg nýjar persónur koma til skjalanna. Nú eru
fulltrúar jaðarhópa borgarinnar dregnir fram í
dagsljósið, smáglæpamenn, dópsalar, félagar úr
sértrúarsöfnuðum, furðufuglar, beðjumenn
svonefndir og síðast og raunar ekki síst félagar
úr Samtökunum í Rauða húsinu. Viðfangsefni
þessarar bókar tengjast mun stærri þjóðfélags-
tíðindum en fyrri bækur Einars og stíll hans
hefur einnig breyst nokkuð. Mun minna er um
myndríkar og ljóðrænar lýsingar en í hinum
fyrri bókum og meiri áhersla lögð á atburðina
sjálfa.
TMM 1991:1
109