Tímarit Máls og menningar - 01.03.1992, Blaðsíða 28

tilraun með efnistök í bók sinni Rugl í rím-
inu (1990). Hún gerist að vísu mest í nútím-
anum en þangað kemur drengur sem var
uppi fyrir 200 árum. Hann stendur í þeirri
meiningu að hann sé í álfheimum og fínnst
margt kyndugt með álfum. Þannig fá les-
endur sýn á samtíma sinn frá sjónarhóli
drengs úr fortíðinni en um leið fá þeir dálitla
innsýn í liðinn tíma. Rúnar fléttar þjóð-
sagnaminnum hugvitsamlega saman í þess-
ari sögu og málfar stráks sem er sam-
tíðarmaður Magnúsar Stephensen er trú-
verðugt, og líka fullt af húmor. Sagan er öll
þrælfyndin, eins og má ímynda sér þegar
tvær sextán ára reykvískar stelpur eru að
fara í teiti og á ball með svona forngrip með
sér. Það er líka spennandi að vita hvernig
honum reiðir af, hvort stelpunum tekst að
koma honum aftur í gamla tímann.
Enginn skrifar annars fantasíubækur fyrir
unglinga en margir unglingar sækja í
þannig bækur á ensku. Ekkert er um saka-
málasögur en það er með vinsælasta kvik-
myndaefni sem unglingar horfa á og
unglingsstrákar lesa oft þannig bækur ætl-
aðar fullorðnum. Unglingar sækja líka tölu-
vert í hrollvekjur af ýmsu tagi en varla er
hægt að segja að nokkur unglingabókahöf-
undanna íslensku, reyni að skapa gæsahúð,
hvað þá meira.
Athuganir sýna að algengt er að fólk hætti
alveg að lesa bækur á unglingsárunum.
Margir íslenskir unglingar vitna um það að
þau hafi minnkað mjög mikið lestur eða
hætt að lesa þá. Margt kemur til, unglingar
eyða tímanum í hópi félaga og þá hentar
betur að fara saman í bíó eða fá leigða mynd
í myndbandstækið. En margir nefna líka þá
ástæðu að unglingabækur höfði ekki til
þeirra. Við því er hægt að bregðast með
fjölbreyttara lesefni því að skoðun á ung-
lingabókmenntum leiðir í ljós að efnið er
einhæft og einsýnt í ljósi þess að margir
unglingar muni ekki finna neitt við sitt hæfi.
Höfundar ættu að veita því athygli hvers
konar efni höfðar helst til unglinga í kvik-
myndum og af því mættu þeir læra að þeir
þurfa að skrifa bækur sem eru með vel
byggðri og spennandi atburðarás, að
ógleymdum góðuin húmor. Þar finnst mér
helst pottur brotinn hjá þeim höfundum sem
annars hafa náð góðum árangri í að skapa
sannfærandi mynd af persónum og um-
hverfi þeirra í hversdagslífinu.
Að öðru leyti þarf að muna að unglingar
eru ekki allir eins og hafa ekki allir sömu
áhugamál. í vali sínu á yrkisefni og fram-
setningu mega höfundar umfram allt ekki
vanmeta unglinga. Og bókmenntafræðing-
ar mega umfram allt ekki vanmeta gildi
góðra unglingabókmennta.
Tökum höndum saman og stuðlum að
fjölskrúðugum bókmenntum fyrir okkar lit-
ríka hóp íslenskra unglinga í sveit, bæ og
borg.
18
TMM 1992:1