Morgunblaðið - 20.12.2014, Síða 43

sem tortímdust. Hér fóru þeir sem
síðar nefndu Góðrarvonarhöfða
sínu rétta nafni áður en siglingar
Evrópubúa leiddu þá suður fyrir
Afríku og alla leið til Asíu. Það
var fyrir fáum sekúndum á stóru
lífsklukkunni, sem er Big Ben
sköpunarverksins; hún tifar hér á
þúsund ára fresti og hverjum hún
glymur er milljón ára spurning.
Tikk-takk fyrir þúsund árum:
Skömmu eftir að Ísland byggðist
lokaðist þessi trjálundur í eyði-
mörkinni af. Sandalda færðist í
veg fyrir vatnaleiðir sem áður
vökvuðu rætur trjánna eftir árleg-
an regntíma lengst í burtu. Trén
þornuðu upp. En rotnuðu ekki
vegna hita, standa áfram eins og
vitnisburður um hvernig fer fyrir
þeim sem lokast af, tréna í bók-
staflegum skilningi. Sótsvört þó
Bók Stefáns Jóns Hafstein, Afríka ást við aðra sýn, skiptist í fjóra hluta og
er samsafn greina sem tengjast ýmsum þráðum.
tíma þegar meginlöndin skildu að
skiptum fyrir 300 milljónum ára
eða svo og fóru hvert í sína áttina
um heimshöfin sjö.
Mannvistarleifar. Fyrir and-
artaki eða svo, 30-40 þúsund ár-
um, voru forfeður okkar með list-
ræna tilburði hér, skráðu
dýramyndir á klappir sem enn
standa, eða abstrakt mynstur sem
minna á myndgjörninga Guð-
mundu Andrésdóttur, spírala,
hringi, strik og línur sem fræði-
menn standa ráðþrota frammi fyr-
ir. Reyna að setja í samband við
transdansinn sem enn er stund-
aður hjá hinum fáu eftirlifandi af
frumstofni mannkyns. Við sem
trúum á skyggnigáfu, hugs-
anaflutning, samband við fram-
liðna og hvað það nú er sem kall-
ast „af öðrum heimi“ eigum ekki í
neinum vandræðum með þessi
listaverk. Maður skilur þau hvorki
né útskýrir. Eyðimerkurbúarnir
ristu líka myndir af ljónum og gí-
röffum – og selum! Trúlega minn-
ingar úr saltleiðangri niður á
strönd þar sem á einum stað er
eins og náttúran hafi farið al-
gjörlega útaf sporinu: 300 þúsund
selir liggja rýtandi, rorrandi á
steinklöppum sem úthafsaldan
lemur linnulaust með eyðimörkina
gjörvalla að baklandi. Hér utan
við brennheita lífvana mörkina og
grjótið og sandinn er lífssinfónían
beljandi allan tónstigann í hafinu
þar sem heitir straumar að sunn-
an og kaldir að norðan mætast.
Hvalir, hákarlar og selir svamla
um gríðarlegar fiskitorfur og æti
þar sem frjósemisgyðjur allra alda
hafa sleppt fram af sér eyðimerk-
urbeislinu.
Stöndin heitir Heljargrind-
aströnd vegna grúa skipsflaka
sem varða veg um hafnlausar víð-
áttur og sýna sögu leitandi manna
hér hafi engar eldtungur um leikið
nema þær sem sólin dreifir á degi
hverjum.
Dauðiskógur stendur í skál á
stærð við fótboltavöll. Dauðaþögn
er áþreifanleg. Ekki suð í flugu,
tíst í fugli né rjátl í eðlu, harður
sprunginn jarðvegur ber uppi kol-
svartar kræklóttar tjáspírur, sum-
ar margar mannhæðir.
Það er freistandi að láta sér
detta í hug að þetta sé mynd af
heiminum eins og hann verður
þegar hnattræn hlýnun hefur
kyrkt okkur öll í greip sinni. Að
svona verði hinn manngerði skóg-
ur sem við þekkjum í dag, skýja-
kljúfarnir, kirkjuturnspírurnar,
mislægu gatnamótin, borgirnar –
þegar síðasta loftkælingin hættir
að murra og hinsta andvarpið yf-
irgefur mannveruna.
Morgunblaðið/Styrmir Kári
43
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 20. DESEMBER 2014