Morgunblaðið - 03.01.2015, Blaðsíða 26

FRAMUNDAN 2015
JANÚAR FEBRÚAR MARS APRÍL MAÍ JÚNÍ JÚLÍ ÁGÚST SEPTEMBER OKTÓBER NÓVEMBER DESEMBER
LAUGAVEGI 5 - SÍMI 551 3383
Gjafir sem gleðja
Líttu við og
skoðaðu úrva
lið
Glæsilegir skartgripir á frábæru verði
Verð 45.400,-
Demantur 6p.
Verð 37.900,-
Demantur 2p.
Verð 69.000,-
Demantur 11p.Verð 47.000,- Verð 35.900,-
Verð 33.900,-
FRÉTTASKÝRING
Guðmundur Magnússon
gudmundur@mbl.is
Líklegt er að breytingarnar sem
gerðar voru á ríkisstjórninni um ára-
mótin, þegar Sigrún Magnúsdóttir
tók við embætti umhverfis- og auð-
lindaráðherra, og fyrr í desember
þegar Ólöf Nordal varð innanrík-
isráðherra, verði til þess að styrkja
ríkisstjórnina. Þær stöllur eru taldar
hafa breiðari skírskotun en margir
aðrir ráðherrar og njóta trausts út
fyrir raðir stjórnarflokkanna.
Ekki veitir af, má segja, því
samkvæmt könnunum styðja innan
við 40 prósent kjósenda ríkisstjórn-
ina. Framsóknarflokkurinn, sem leið-
ir stjórnina, hefur tapað miklu fylgi
frá kosningunum vorið 2013. Flokk-
urinn hefur ekki notið þess að hið
umdeilda kosningamál hans um
skuldaleiðréttingu náði fram að
ganga. Sjálfstæðisflokkurinn hefur
frekar sótt í sig veðrið, en er þó langt
frá því fylgi sem hefðbundið var ára-
tugum saman. Aukinn stuðningur við
flokkinn á sama tíma og svokallað
lekamál hefur verið í brennidepli
stjórnmálanna bendir til þess að
kjósendur ætli ekki að láta flokkinn
svara fyrir það.
Stjórnmálin hafa allt frá mynd-
un ríkisstjórnarinnar einkennst af
hörðum átökum, enda mörg umdeild
mál komið fram og stefnubreytingin í
landsmálunum frá tíð fyrri ríkis-
stjórnar vinstri flokkanna mikil. Um-
ræðurnar fara nú einkum fram á net-
inu, sérstaklega á samfélagsmiðlun-
um, og þar safna menn liði til
mótmælafunda og annarra aðgerða.
Athyglisvert er að það eru ekki
stjórnarandstöðuflokkarnir sem leiða
andófið gegn ríkisstjórninni og ein-
stökum stefnumálum hennar heldur
álitsgjafar, aðgerðasinnar og blogg-
arar. Stjórnarandstaðan á Alþingi
hefur ekki verið öflug og engan veg-
inn náð vopnum sínum frá því í þing-
kosningunum.
Sennilegt er að stjórnmáladeil-
urnar verði engu minni á því ári sem
nú er hafið en á síðasta ári. Skulu hér
nefnd nokkur þeirra mála sem verða
ofarlega á baugi á næstu vikum og
mánuðum.
Erfiðir kjarasamningar
Fyrst er að nefna kjarasamn-
inga á almennum vinnumarkaði.
Samningar eru lausir og verkalýðs-
hreyfingin hefur boðað að hún muni
enga linkind sýna í baráttu fyrir
hærri launum og bættum kjörum.
Enginn þjóðarsáttartónn hefur verið
sleginn að þessu sinni. Formlega eru
samningarnir á milli aðila vinnu-
markaðarins, en ljóst er að þeir verða
ekki leiddir til lykta án aðkomu ríkis-
stjórnarinnar. Þá er spurningin á
hvaða sviðum stjórnvöld geta komið
til móts við verkalýðshreyfinguna til
að greiða fyrir samningum. Það blas-
ir ekki við enda hafa forystumenn
launþega lýst andstöðu við ýmis
grundvallaratriði í stefnu ríkisstjórn-
arinnar, til að mynda þær breytingar
sem gerðar voru á skattkerfinu um
áramótin. Hætt er við að kjaramálin
fari í vandleystan hnút.
Lausn haftanna
Annað stærsta mál stjórnmál-
anna eru fjármagnshöftin. Stjórnvöld
stefna að því að hefja losun þeirra
snemma á þessu ári og fram hafa
komið vísbendingar um hvernig þau
vilja standa að verki. Engan veginn
er þó ljóst að þær hugmyndir gangi
eftir. Gífurlegir hagsmunir almenn-
ings eru í húfi að ekki verði anað að
neinu í þessu efni. Rétt er að hafa í
huga að þótt fjármagnshöftin séu
verulega óþægileg fyrir nokkurn
hluta atvinnulífsins hafa þau myndað
það skjól sem núverandi bati í efna-
hagslífinu byggist á.
Kvótinn aftur á dagskrá
Fiskveiðikvótinn og ráðstöfun
hans gæti orðið eitt af hinum stóru
deilumálum vetrarins framundan.
Síðla í nóvember kynnti Sigurður
Ingi Jóhannsson sjávarútvegs-
ráðherra þingflokkunum drög að
lagafrumvarpi sem gerir ráð fyrir
róttækum breytingum á kvótakerf-
inu. Er hugmyndin að hverfa frá nú-
verandi fyrirkomulagi á úthlutun
aflaheimilda og taka þess í stað upp
nýtingarsamninga við útgerðir til
ákveðins árafjölda. Er gert ráð fyrir
23 ára tímabili; mögulegri uppsögn
eftir 8 ár og 15 ára uppsagnarfresti.
Fyrir liggur að engin sátt verður um
þessa leið. Hér gæti verið í uppsigl-
ingu stærsta deilumál þingsins í vet-
ur.
Byggðamálin
Heilbrigðismálin verða vafalaust
ofarlega á baugi á árinu. Þegar þetta
er skrifað er læknaverkfallinu ólokið,
en lausn þess er forsenda þess að
bærilegur friður geti orðið til frekari
uppbyggingar heilbrigðiskerfisins.
Milljarðurinn sem Landspítalinn
fékk aukalega á fjárlögum þessa árs
mun vafalaust bæta eitthvað rekstr-
arskilyrði spítalans, en tími ákvarð-
ana um hin stærri mál, nýbyggingu
og tækjakost heilbrigðisstofnana, er
runninn upp.
Byggðamál verða einnig í sviðs-
ljósinu. Deilurnar um flutning Fiski-
stofu til Akureyrar eru forsmekkur
þess sem koma skal ef taka má mið af
tillögum svokallaðrar Norðvestur-
nefndar um flutning stofnana og
verkefna út á land. Sagt er að ágrein-
ingur sé á milli stjórnarflokkanna um
það hve langt eigi að ganga og gætu
byggðamálin orðið ríkisstjórninni
erfið.
Umdeildur náttúrupassi
Náttúrupassinn sem Ragnheið-
ur Elín Árnadóttir iðnaðar- og við-
skiptaráðherra vill innleiða á einnig
eftir að verða deiluefni. Innan beggja
stjórnarflokkanna eru efasemdir um
að þessi leið til að afla fjár til vernd-
unar og viðhalds ferðamannastaða sé
skynsamleg. Utan þings er einnig
hörð andstaða við náttúrupassann.
Ekki síst eru menn óánægðir með að
gengið sé gegn grundvallarreglunni
um frjálsa för um landið þegar aðrar
og einfaldari leiðir til fjáröflunar eru
fyrir hendi.
Framhaldskólinn og RÚV
Breytingar þær sem Illugi
Gunnarsson menntamálaráðherra
áformar að gera á framhaldsskól-
unum, þ.e. stytting námstímans, fá
vafalaust aukna umræðu þegar nær
dregur framkvæmdinni síðar á árinu.
Óánægja er með þessi áform meðal
margra skólastjórnenda og kennara
og raunar víðar í þjóðfélaginu. Í við-
tali hér í blaðinu í dag segist Yngvi
Pétursson, rektor MR, hafa þungar
áhyggjur af skerðingu námsins í kjöl-
farið og hann segist ekki sjá hvernig
hægt verði að útfæra breytingarnar
með góðu móti.
Málefni Ríkisútvarpsins eiga
ennfremur eftir að verða ofarlega á
baugi. Forsvarsmenn stofnunarinnar
eru óánægðir með fjárveitingar til
hennar og hafa gefið í skyn að fram-
undan sé róttækur uppskurður á allri
dagskránni til að laga hana að nýjum
veruleika. Af þessu gæti hlotist mikil
togstreita og uppnám.
Það er því óhætt að spá tíðinda-
sömu ári á vettvangi stjórnmálanna
framundan.
Glíma við höft
og lausa kjara-
samninga
 Mörg erfið úrlausnarefni blasa við
Alþingi og ríkisstjórn á nýja árinu
Morgunblaðið/Ómar
Breytingar Ríkisstjórn og forseti á ríkisráðsfundi á gamlaársdag. Tveir nýir ráðherrar hafa tekið við embættum.
Morgunblaðið/Ómar
Deilur Mörg stór mál munu koma til kasta Alþingis. Andófið gegn rík-
isstjórninni hefur að undanförnu verið öflugra utan þings en innan.