Morgunblaðið - 03.01.2015, Blaðsíða 54

54
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 3. JANÚAR 2015
Karl Eskil Pálsson
karlesp@simnet.is
„Jú jú, það er næsta víst að um-
ræðan um byggðamál heldur
áfram á þessu ári, rétt eins og
undanfarin ár. Ég held að það sé
full ástæða til bjartsýni í byggða-
málum, landsbyggðirnar standa
flestar mjög vel og atvinnu-
ástandið er víðast hvar gott. Hús-
næði er tiltölulega ódýrt, mennt-
unarstig fer hækkandi, samgöngur
hafa batnað og samfélögin eru
þétt og samheldin, þannig að ég sé
tækifæri víðast hvar. Fólki fjölgar
líka hægt og örugglega, til dæmis
hafa aldrei fleiri búið utan höfuð-
borgarsvæðisins í Íslandssögunni,
en einmitt um þessar mundir.
Þannig að það er engin ástæða til
annars en að vera tiltölulega
bjartsýnn, þegar byggðamálin eru
annars vegar,“ segir Þóroddur
Bjarnason, formaður stjórnar
Byggðastofnunar. Hann segir að á
nokkrum stöðum blikki þó rauð
ljós. „Alvarlegur byggðavandi er
landfræðilega afmarkaður og vel
leysanlegur ef menn eru tilbúnir
til að fara í samstillt átak til að
vinna bug á vandanum. Önnur
svæði þurfa svo að fá að vaxa og
dafna með eðlilegum hætti.“
Stóra planið ekki nógu skýrt
Þóroddur segir að umræðan
um byggðamál hafi oft á tíðum
verið afskaplega neikvæð og leið-
inleg. „Þetta á svo sem við um
þjóðmálaumræðuna almennt, ef út
í það er farið. Það er eðlilegt að
byggðamálin brenni ekki heitt á
íbúum í mesta þéttbýlinu, en það
er hins vegar ekki hægt að reka
byggðastefnu í andstöðu við tvo
þriðju íbúa landsins, það er að
segja fólkið sem býr á höfuðborg-
arsvæðinu.“
Þóroddur álítur að þjóðin sé
almennt sammála um helstu
áhersluþætti í byggðamálum. Yf-
irgnæfandi meirihluti þjóðarinnar
vilji öfluga höfuðborg og sömuleið-
is sterkar og fjölbreyttar lands-
byggðir. Einhverja háværa öfga-
menn dreymi þó um borgríkið, nú
eða sveitaríkið, Ísland.
„Ágreiningurinn er hins vegar
um leiðir, en ekki markmið í
byggðamálum. Þess vegna hefur
þessi neikvæða umræða verið
nokkuð hávær og fyrirferðarmikil.
Við getum sagt að stóra planið
hafi ekki verið nógu skýrt. Allt tal
hefur þess vegna snúist um til-
teknar aðgerðir eða einhver mál
sem fjölmiðlar mála sterkum lit-
um. Ég get í þessu sambandi
nefnt umræðurnar og deilurnar
um jarðgangagerð. Annars er auð-
velt að vera hlynntur einstaka að-
gerðum í byggðamálum, svo fremi
sem þær bitna ekki á eigin svæði
fólks, sem er kannski mannlegt.
Til dæmis þegar lagt er til að
flytja verkefni frá höfuðborg-
arsvæðinu út á land, detta ansi
margir í klassíska hreppapólitík
með tilheyrandi upphrópunum.“
Fiskistofa og tillögur
Norðvesturnefndarinnar
Sigurður Ingi Jóhannsson
sjávarútvegsráðherra tilkynnti í
ríkisstjórn í lok júní áform um að
efla starfsemi Fiskistofu á Ak-
ureyri og flytja höfuðstöðvar
stofnunarinnar þangað. Ráð-
herrann sagði þetta í samræmi við
stefnuyfirlýsingu ríkisstjórnar-
innar um að stuðla að fjöl-
breyttum atvinnutækifærum um
land allt, meðal annars með dreif-
ingu opinberra starfa. Þessi áform
hafa mætt harðri andstöðu, eins
og kunnugt er. Í desember skilaði
svokölluð Norðvesturnefnd ríkis-
stjórnarinnar tillögum, þar sem
meðal annars er að finna tillögur
um flutning Rarik á Sauðárkrók
og rekstur skipa Landhelgisgæsl-
unnar í Skagafjörð. Þótt skýrslan
hafi ekki verið gerð opinber, hafa
margir lýst yfir andstöðu við til-
lögurnar. Þóroddur bendir á að í
nokkur ár hafi verið starfandi svo-
kallaðar sóknaráætlanir lands-
hluta.
„Þar er gert ráð fyrir því að
landshlutarnir komi sér saman um
forgangsröðun og einstök verkefni
verði kostnaðarmetin. Þegar til
átti að taka fengust mjög tak-
markaðir fjármunir í þessar áætl-
anir og þá er eðlilegt að menn fari
aftur í gamla farið, sendi ríkis-
stjórninni bænarskjal. Þetta er að
mínu viti afturför, bæði hvað varð-
ar byggðaþróunina og sjálfa um-
ræðuna um byggðamál. Þetta vek-
ur upp umræðuna um að
byggðaaðgerðir snúist um kjör-
dæmapot og spillingu. Það er
morgunljóst að eitthvað þarf að
gera fyrir Norðurland vestra.
Áformin um að flytja Fiskistofu
norður, tengjast svo væntanlega
hugmyndum um að efla Akureyri
sem smáborg á Norðurlandi, sem
aftur styður við byggðirnar á
Norðurlandi í heild. Þetta er sem
sagt ekki aðgerð til að bregðast
við fólksfækkun eða neyðarástandi
í atvinnumálum. Umræðan snerist
hins vegar aldrei um þá heildar-
mynd, eins og við þekkjum. Það
væri óskandi að hægt væri að
lyfta umræðunni á örlítið hærra
plan á nýju ári.“
Morgunblaðið/Skapti Hallgrímsson
Samstaða Þóroddur Bjarnason, prófessor við Háskólann á Akureyri og stjórnarformaður Byggðastofnunar, telur
að þjóðin sé almennt sammála um helstu áhersluþætti í byggðamálum. „Ágreiningurinn er hins vegar um leiðir.“
Umræðan um byggða-
mál oft á villigötum
 Telur þjóðina vera sammála um helstu áhersluþætti
565 6000 / somi.is
Salatið okkar
er eitthvað
ofan á brauð.
Áratuga reynsla af
samlokugerð skilar
sér til þín í ferskara
og ljúffengara salati.
www.ullarkistan.is
Laugavegi 25, 101 Reykjavík. Sími 552-7499
Hafnarstræti 99-101, 600 Akureyri. Sími 461-3006
Kids Basic tre
yja
4190,- stk.
Kids Basic bu
xur
4190,- stk.
Ridder treyja
4490,- stk.
Ridder buxur
4490,- stk.
Dökkblá treyja7490,- stk.
Dökkbláar buxur7490,- stk.
Treyja m
eð blún
du
7490,-
stk.
Buxur m
eð blún
du
7490,-
stk.
Hlýr og notalegur
ullarfatnaður
úr 100%Merino ull
á góðu verði
Gæða ullarfatnaður á alla fjölskylduna
FRAMUNDAN 2015 JANÚAR FEBRÚAR MARS APRÍL MAÍ JÚNÍ JÚLÍ ÁGÚST SEPTEMBER OKTÓBER NÓVEMBER DESEMBER