Morgunblaðið - 26.03.2015, Blaðsíða 44

44 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 26. MARS 2015
BAKSVIÐ
Ágúst Ingi Jónsson
aij@mbl.is
Lægðirnar sem hafa verið með
reglulegar áætlunarferðir yfir Ís-
land síðustu vikur og mánuði hafa
víðar haft áhrif. Framboð á fiski frá
Noregi hefur verið mun minna í vet-
ur heldur en undanfarin ár og í febr-
úar var útflutn-
ingur Norð-
manna á hvítum
fiski 33% minni
heldur en í febr-
úar í fyrra. Búist
er við að veiðar
Norðmanna auk-
ist mjög í mars og
apríl venju sam-
kvæmt og ýmsir
spá því að það
leiði til lækkunar
á afurðum frá Íslandi meðan mesta
framboðið frá Noregi gengur yfir.
Helgi Anton Eiríksson, forstjóri
Iceland Seafood International, seg-
ist ekki vera tilbúinn að skrifa undir
það. Mjög líklega verði þrýstingur á
verðið til lækkunar, en ekki sé sjálf-
gefið að aukið framboð frá Noregi
leiði almennt til lækkunar á þorsk-
afurðum frá Íslandi. Auk þess verði
þá mesti þunginn í framleiðslu Ís-
lendinga að baki. Þó beri að hafa í
huga að verð á þorskafurðum sé al-
mennt hátt og eftirspurn hafi verið
sterk meðan framboð var minna en
áður frá Noregi.
Fiskur frá Noregi flæddi ekki
endalaust inn á markaðinn
„Vissulega var minni þrýstingur á
verð fyrstu 11 vikur þessa árs held-
ur en í fyrra og hittifyrra af því að
það flæddi ekki endalaust fiskur frá
Noregi inn á markaðina,“ segir
Helgi Anton. „Í heildina dróst hvít-
fiskútflutningur Norðmanna saman
um þriðjung í magni í febrúar miðað
við febrúar í fyrra og mestur var
samdrátturinn í saltfiski.
Í Noregi spilaði veðrið stærri
rullu heldur en hjá okkur. Því var
ekki sami kraftur í veiðum Norð-
manna og venjulega og þeir voru
óvenju seinir af stað. Svo eru þeir
líka að reyna að stýra framboðinu
betur en þeir hafa áður gert og með
þetta í huga má búast við að fram-
boðið verði dreifðara yfir árið en áð-
ur.“
Helgi segir að páskar séu tiltölu-
lega snemma í ár og það hafi áhrif á
saltfiskframleiðslu, en á Spáni og í
Portúgal er mikil fiskneysla tengd
föstu og páskum. Því hafi verið mik-
ilvægt að vera snemma á ferðinni
með páskaframleiðsluna og þeirri
törn sé lokið.
Vinnsla fyrir og eftir makríl
„Hins vegar hefur margt breyst í
framleiðslumunstrinu hjá okkur á
síðustu árum og menn skipuleggja
sig öðru vísi en áður,“ segir Helgi
Anton. „Það mætti kannski tala um
fiskvinnsluna fyrir og eftir makríl.
Margir keyra mjög stíft á þorsk
frá byrjun kvótaárs í september og
fram í mars, meðal annars vegna
jóla og páska. Fram í maí er unnið
mikið af ferskum afurðum, en marg-
ir taka þráðinn ekki upp aftur af
krafti fyrr en með nýju kvótaári.
Eftir að makríllinn fór að ganga af
krafti inn í lögsöguna og menn náðu
tökum á því að frysta hann vinna
mörg fiskvinnslufyrirtæki makríl í
hefðbundnum frystihúsum á sumrin,
þar sem ekki eru sérhæfð uppsjávar-
frystihús. Sömu sögu er að segja um
marga frystitogara, sem síðustu ár
hafa veitt og fryst makríl um borð.“
Aukning á útflutningi frá Kína
Að hluta til fer þorskur frá Noregi
á aðra markaði en frá Íslandi og
talsverður hluti er lítið unninn í Nor-
egi áður en fiskurinn er fluttur út.
Þannig fer verulegt magn til Kína og
Portúgal og fer í vinnslu þar á næstu
mánuðum eftir þörfum. Kínafiskur-
inn er tvífrystur og kemur þaðan til
baka til Evrópu á næstu mánuðum.
Helgi segir að í fyrra hafi orðið
aukning á útflutningi á þorski frá
Kína bæði til Evrópu og Bandaríkj-
anna þvert á spár um að draga
myndi úr þessum útflutningi vegna
minni samkeppnishæfni Kína. Þessi
fiskur kemur upphaflega að stórum
hluta frá Rússlandi, en einnig frá
Noregi og fleiri löndum.
Fiskur í ógöngum
Gott verð hefur í vetur fengist fyr-
ir ferskar afurðir frá Íslandi og
verðin verið hærri en í fyrravetur.
Oft hefur þó verið við ramman reip
að draga að koma afurðunum á
áfangastað í glímunni við veðurguð-
ina.
„Á hverjum degi eru fluttar fersk-
ar fiskafurðir með flugi til 10-12
landa,“ segir Helgi Anton. „Það hef-
ur verið mikil áskorun út af veður-
fari að koma þessum vörum á
áfangastað í vetur og sannast sagna
hefur fiskurinn lent í alls konar
ógöngum. Um leið og það verður
seinkun upp á 3-4 klukkutíma getur
allt farið úr skorðum, tengiflug tap-
ast og tafir á einum stað kalla á
vandræði á öðrum.“
Þrýstingur á hátt fiskverð
 Lítið framboð frá Noregi vegna ótíðar í vetur  Búist við mikilli framleiðslu þar í mars og apríl
 Ekki sjálfgefið að það leiði til lækkunar á afurðum frá Íslandi  Breytt skipulag á framleiðslunni
Morgunblaðið/Guðni
Hlaðinn vertíðarbátur við Röst í Lofoten Í vetur hafa gæftir verið lélegar við Noreg og lítið framboð þaðan, en kraftur er nú að komast í hefðbundna vertíð.Helgi Anton
Eiríksson
Bandaríkjamarkaður hefur síðustu ár verið vaxandi markaður fyrir
ferskan fisk frá Íslandi. Eftirspurn hefur verið mikil, en oft hefur frakt-
rými í flugvélum hamlað möguleikum. Helgi Anton segir að í þessu sam-
hengi sé það mjög spennandi fyrir útflytjendur að Icelandair hyggist
næsta vetur taka í notkun Boeing 767-300 breiðþotur í Ameríkufluginu
með auknu flutningsrými. „Þetta eykur möguleika í útflutningi, fjölgar
tlækifærum og er sannarlega kærkomið,“ segir Helgi.
Hann segir að Norðmenn hafi sömuleiðis horft í auknum mæli til
Bandaríkjanna, ekki síst í útflutningi á laxi eftir að Rússar lokuðu á inn-
flutning frá Noregi. Þeir hafi reynt að sækja fram í Bandaríkjunum í
samkeppni við lax frá Síle og Kanada og hafi náð góðum árangri.
Tækifæri með stærri vélum
VAXANDI BANDARÍKJAMARKAÐUR
Samkvæmt yfirliti á vef Fiskistofu er búið að veiða 117 þúsund tonn af
þorski á þeim tæplega sjö mánuðum sem liðnir eru af fiskveiðiárinu eða
tæp 70% af úthlutuðu aflamarki. Mjög mismunandi er hversu hátt hlutfall
búið er að veiða af einstökum tegundum. Þar hafa markaðaðstæður áhrif
og einnig eru veiðar ákveðinna tegunda oft bundnar ákveðnum tíma ársins.
Afli til aflamarks
Heimild: Fiskistofa
Þorskur Ýsa
Langa Blálanga
Ufsi
Aflamark:
170.875
Afli t. aflam.:
116.909
Aflamark:
46.408
Afli t. aflam.:
24.511
Aflamark:
3.751
Afli t. aflam.:
1.820
Aflamark:
12.284
Afli t. aflam.:
3.884
Aflamark:
6.320
Afli t. aflam.:
2.720
Aflamark:
9.869
Afli t. aflam.:
5.696
Aflamark:
6.927
Afli t. aflam.:
2.545
Aflamark:
7.702
Afli t. aflam.:
4.469
Aflamark:
27,470
Afli t. aflam.:
15,565
Aflamark:
11.158
Afli t. aflam.:
4.419
Aflamark:
2.515
Afli t. aflam.:
646
Aflamark:
49,931
Afli t. aflam.:
21,338
Hlutfall:
68,4%
Hlutfall:
52,8%
Hlutfall:
48,5%
Hlutfall:
31,6%
Hlutfall:
43%
Hlutfall:
57,7%
Hlutfall:
36,7%
Hlutfall:
58%
Hlutfall:
60,3%
Hlutfall:
39,6% Hlutfall:
25,7%
Hlutfall:
42,7%
Karfi/gullk.
Keila
Grálúða Skarkoli Djúpkarfi
Steinb. Gulllax
Tæp 70% veidd af þorski