Dagblaðið Vísir - DV - 23.04.2010, Blaðsíða 16

16 FÖSTUDAGUR 23. apríl 2010 FRÉTTIR
Bókaútgefandinn Tómas Hermanns-
son hjá Sögum útgáfu, sem yfirtók
17 milljarða króna leppfélag Glitnis
sumarið 2008, er æskuvinur tveggja
háttsettra starfsmanna Íslands-
banka. Félagið sem um ræðir heitir
Stapi fjárfestingafélag og var stofnað
utan um hlutabréf í Baugsfélögunum
Mosaic Fashion og Landic Property.
Þeir Jóhannes Baldursson, fram-
kvæmdastjóri fjárstýringar og mark-
aðsviðskipta Íslandsbanka, og
Vilhelm Már Þorsteinsson, fram-
kvæmdastjóri fyrirtækjasviðs Ís-
landsbanka, eru báðir fæddir árið
1971 og eru frá Akureyri. Tómas er
fæddur sama ár og er líka frá Akur-
eyri.
Fyrirtækjasvið bankans hafði
samband við Tómas vegna fjárfest-
ingarinnar. Árni Tómasson, for-
maður skilanefndar Glitnis, seg-
ir að skilanefnd bankans sé farin að
rannsaka málið og að hún sé með-
vituð um vinatengsl Tómasar og
starfsmannanna. Aðspurður stað-
festir Tómas að hann sé æskuvinur
Vilhelms Más og Jóhannesar. „Já, já,
það er ekkert hægt að neita því,“ segir
Tómas en hann segir að vinir hans í
bankanum hafi kynnt fjárfestinguna
fyrir honum.
Stöð 2 sagði fyrst fjölmiðla frá því
á mánudaginn að Tómas hefði yfir-
tekið Stapa.
Ástríðan er í bókaútgáfunni
Aðspurður segir Tómas að fyrir-
tækjasvið Glitnis hafi haft samband
við hann og kynnt honum fjárfest-
ingarmöguleikann. „Þetta er bara
kynnt fyrir mér af fyrirtækjasviðinu.
Á þessum tíma taldi ég að þetta væri
hægt og ég leit á þetta sem alvöru
fjárfestingu. Nokkrum vikum síðar
sá ég allt hrynja og þá áttaði ég mig á
því að þetta væri ekki hægt. Þá reyndi
ég líka að rifta þessum viðskiptum,“
segir Tómas og bætir því að hann hafi
verið í viðskiptum hjá Glitni í mörg ár
þarna á undan þó að hann hafi ekki
tekið þátt í svona stórum fjárfesting-
um. „Þetta er bara of stórt dæmi... Ég
vildi að ég hefði ekki gert þetta.“ Að-
spurður af hverju hann hafi eiginlega
tekið þátt í þessu segir Tómas: „Eig-
um við að segja hrein heimska?“
Hann segist ekki hafa verið í nein-
um persónulegum ábyrgðum vegna
fjárfestingarinnar í Stapa, hann tapi
engu og sé ekki á leiðinni í þrot vegna
málsins. „Ástríða mín er í bókaútgáf-
unni. Ég vona að þetta eyðileggi ekki
fyrir mér þar,“ segir Tómas en skila-
nefnd Glitnis hefur yfirtekið félagið.
Árni Tómasson segir að skila-
nefndin sé að rannsaka hvort hún
geti sótt eitthvað til Tómasar upp í
kröfuna vegna Stapa. Auk þess segir
Árni að verið sé að skoða hvort tilefni
sé til að vísa málinu áfram til ákæru-
valds sem hugsanlegu sakamáli.
Glitnir yfirtók Gnúp
Samkvæmt skýrslu rannsóknar-
nefndar Alþingis var félagið Stapi
fjárfestingafélag stofnað í byrjun árs
2008 og varð til við fjárhagslega end-
urskipulagningu Gnúps. Gnúpur átti
um tíu prósenta hlut í FL Group en
þann 8. janúar 2008 tók Glitnir yfir
stjórn félagsins en tók þó ekki form-
lega yfir hlutafé þess.
Glitnir seldi síðan bréf Gnúps í
FL Group til félagsins Fons sem var
í eigu Pálma Haraldssonar. Í stað
þess fékk Glitnir bréf í Landic Group
frá Fons. Þrátt fyrir þessi viðskipti
hvíldi enn þá skuld á hlutabréfun-
um sem Gnúpur hafði átt í FL Group.
Í júlí 2008 setti Glitnir upp leikfléttu
og lánaði Stapa fjárfestingafélagi 16
milljarða króna. 10 milljarðar króna
af því voru til að viðhalda láni sem
Gnúpur hafði tekið fyrir hlutabréfum
í FL Group og síðan voru sex millj-
arðar nýttir til að kaupa hlutabréf í
Mosaic Fashion. Í framhaldi af þess-
ari leikfléttu var Stapi seldur inn í fé-
lagið Tómas Hermannsson (TH ehf.).
Með þessu náði Glitnir að við-
halda 16 milljarða króna láni inn-
an bankans án vandræða og þurfti
hvorki að gera varúðarfærslu né af-
skrifa það. „Lausafjárstaða bankans
er góð og okkur eru ýmsar leiðir fær-
ar í fjármögnun ekki síst í ljósi gæða
eigna okkar,“ sagði Lárus Welding,
þáverandi forstjóri Glitnis, í tilkynn-
ingu vegna uppgjörs bankans fyrir
annan ársfjórðung sem kynnt var 30.
júní 2008. Eftir á er ljóst að fullyrðing
Lárusar um gæði eigna átti alls ekki
við rök að styðjast.
Endalausar leikfléttur
Eins og sést í kassa með frétt var sam-
þykkt að lána Stapa 16,6 milljarða
króna þann 2. júlí 2008. Þar kem-
ur fram að þegar búið verði að selja
Stapabréfin í Mosaic Fashion muni
Gnúpur verða seldur til Brekku II sem
er félag í eigu Þórðar Más Jóhannes-
sonar, fyrrverandi forstjóra Gnúps.
Eftir það átti að selja Gnúp áfram
til félagsins Vindabúða. Samkvæmt
ársreikningi félagsins Vindabúða fyr-
ir árið 2008 var félagið alfarið í eigu
Baldurs Odds Baldurssonar þann
30. september 2008. Baldur starfaði
á þeim tíma á fyrirtækjasviði Glitnis
undir Magnúsi Arnari Magnússyni
sem nú hefur verið tímabundið vikið
frá Íslandsbanka þar sem skilanefnd
Glitnis hefur stefnt honum. Fyrir það
hafði Baldur starfað í útlánaeftirliti
Glitnis.
Samkvæmt gögnum sem DV hef-
ur undir höndum yfirtók Eiríkur S.
Jóhannsson félagið Stapa sumar-
ið 2009. Er talið að Tómas hafi ekki
orðið fyrir neinu fjárhagslegu tjóni
vegna viðskiptanna með Stapa.
Samkvæmt frétt Stöðvar 2 frá því
á þriðjudag kom í ljós við skoðun
Glitnis að virði eigna Stapa var ekk-
ert í lok árs 2008. Því er ljóst að af-
skrifa þarf allar skuldir félagsins að
fullu.
Blekktu Seðlabankann
Þess skal getið að þeir Jóhannes
Baldursson og Vilhelm Már Þor-
steinsson eru oft nefndir á nafn í
skýrslu rannsóknarnefndar Alþing-
is í kjölfar yfirtöku ríkisins á Glitni
en þeir voru báðir kallaðir í skýrslu-
töku. Þeir áttu báðir fund í Seðla-
bankanum síðdegis 25. september
eftir að Þorsteinn Már Baldvinsson,
þáverandi stjórnarformaður Glitnis,
og Davíð Oddsson, þáverandi seðla-
bankastjóri, höfðu fundað saman
í hádeginu þann dag. Kynntu þeir
starfsmönnum Seðlabankans stöðu
Glitnis. Ólíklegt er að starfsmönn-
um Seðlabankans hafi verið sagt frá
gervifélögum eins og Stími og Stapa
fjárfestingafélagi sem starfsmenn
Glitnis höfðu tekið þátt í að búa til.
Svipar til Stíms
Stofnun Stapa svipar mjög til félags-
ins Stíms sem Glitnir stofnaði líka til
að halda utan um hlutabréfaeignir.
Í tilfelli Stíms var bolvíski útgerðar-
maðurinn Jakob Valgeir Flosason
fenginn til að yfirtaka félagið. Jakob
Valgeir hafði góð tengsl við Glitni.
Jakob Valgeir og Magnús Pálmi
Örnólfsson, fyrrverandi forstöðu-
maður gjaldeyrismiðlunar Glitnis,
eru æskuvinir frá Bolungarvík og
er talið að Magnús hafi komið for-
svarsmönnum Glitnis í samband við
Jakob Valgeir.
Í báðum þessum málum lítur út
fyrir að starfsmenn bankans hafi
haft samband við aðila sem þeir
þekktu og boðið þeim að taka þátt í
áhættulitlum fjárfestingum í gegn-
um Glitni. Í báðum tilfellum losaði
Glitnir sig jafnframt úr vandræðum.
Í tilfelli Stapa losnaði hann við að af-
skrifa milljarða króna lán og í tilfelli
Stíms losnaði bankinn við hlutabréf
í sjálfum sér og stærsta hluthafa sín-
um.
Bókaútgefandinn Tómas Hermannsson yfirtók 17 milljarða króna leppfélag í eigu Glitnis skömmu fyrir
bankahrun. Fyrirtækjasvið Glitnis hafði samband við hann og seldi honum félagið. Þrír æskuvinir Tómas-
ar vinna í bankanum. Tómas segist sjá eftir fjárfestingunni. Skilanefnd Glitnis rannsakar nú málið.
„ÉG VILDI AÐ ÉG HEFÐI
EKKI GERT ÞETTA“
ANNAS SIGMUNDSSON og
INGI FREYR VILHJÁLMSSON
blaðamenn skrifa: as@dv.is og ingi@dv.is
Eigum við að segja
hrein heimska?
Fundargerð lánanefndar Glitnis hf. 2. júlí 2008:
n „Stapi Fjárfestingafélag (100% í eigu Gnúps) er að kaupa Mosaic Fashion bréf
af Gnúp fyrir ISK 6 ma. Fyrir í eigu Stapa eru Landic Property bréf að verðmæti
ISK 10 ma. sem voru fjármögnuð með láni frá Gnúpi. Óskað er eftir því að Glitnir
láni Stapa ISK 16.522.516.667 til kaupa á Mosaic bréfunum, endurfjármögnun
á láninu frá Gnúp og þeim vöxtum sem til greiðslu eru á Gnúps láninu. Til
tryggingar láninu verða öll bréfin í eigu Stapa, þ.e. Mosaic (4.631.596 hlutir)
og Landic (699.300.699 hlutir). Þegar gengið hefur verið frá kaupum Stapa á
Mosaic bréfunum er hugmyndin sú að selja félagið til TH ehf. og mun Glitnir eiga
kauprétt á Stapa. Þegar Gnúpur verður búinn að selja Stapa Mosaic bréfin mun
Gnúpur verða seldur til Brekku II (félag í eigu Þórðar Más). Brekka II mun síðan
selja Gnúp áfram til Vindabúða.“
Úr skýrslu rannsóknarnefndarinnar
Heimska Tómas Hermannsson segir að
heimska hafi orðið þess valdandi að hann
fjárfesti í Stapa sumarið 2008. Tómas er
bókaútgefandi hjá forlaginu Sögur útgáfa
og hefur ekki verið stórtækur á sviði
fjárfestinga í gegnum tíðina.
Vinir Tómasar Tómas segir að yfirmaður fyrirtækjasviðs Glitnis, Vilhelm Már
Þorsteinsson, sé æskuvinur sinn frá Akureyri. Hann segir að fyrirtækjasviðið hafi kynnt
fjárfestinguna fyrir honum.