Dagblaðið Vísir - DV - 05.11.2010, Qupperneq 52

Í gegnum tíðina hafa nærri því tvö
hundruð manns frá fimmtán þjóð-
löndum heimsótt Alþjóðlegu geim-
stöðina. Í dag, föstudag, heldur
bandaríska geimskutlan Discovery
af stað í lokaferð sína til stöðvarinnar
og flytur þangað heldur óvenjulegan
farþega en það er Robonaut 2, fyrsta
alvöru vélmennið (humanoid robot)
sem fer út í geiminn og verður hann
hluti af áhöfn stöðvarinnar næsta
áratuginn eða svo.
Robonaut 2, sem hlaut strax
gælunafnið R2 (eftir vélmenninu
góðkunna úr Star Wars), mun að-
stoða áhöfn geimstöðvarinnar við
ýmis vísindaleg verkefni og jafnvel
minniháttar viðhald.
Fimm myndavélar
Talið er að kostnaður við smíði vél-
mennisins nemi nú um 2,5 milljón-
um Bandaríkjadala. R2, sem er að
mestu byggður úr áli og nikkelhúð-
uðum kolefnistrefjum, vegur 136
kíló og er rétt tæplega metri á hæð.
Á fimmta tug ýmiss konar skynjara
er að finna í líkama vélmennisins,
þar af fjórar hefðbundnar myndavél-
ar sem staðsettar eru í höfðinu auk
einnar innrauðrar (infrared) mynda-
vélar sem komið hefur verið fyrir í
munninum. Þrjátíu og átta örgjörvar
sem eru staðsettir í maga R2 sjá síðan
um að koma öllum skipunum áleið-
is til hinna lipru handa og fingra vél-
mennisins.
GM í samstarf
Tilgangur þessarar ferðar R2 nú er
að mestu leyti að meta galla og kosti
þess að nota vélmenni úti í geimn-
um en vinna við hugmyndina hófst
þegar árið 1997. NASA smíðaði síðan
frumgerð vélmennisins, Robonaut 1,
en vegna ónógrar fjármögnunar var
ekki hægt að gera nógu víðtækar til-
raunir með vélmennið.
Við blasti að verkefnið yrði lagt á
hilluna en því var síðan bjargað þeg-
ar bílaframleiðandinn og iðnaðar-
risinn General Motors ákvað, í sam-
starfi við NASA, að þróa vélmennið
áfram árið 2007. Í kjölfarið leit önn-
ur kynslóð vélmennisins dagsins ljós
í febrúar á þessu ári, mun liprari og
hraðvirkari.
Fær væntanlega fætur
R2 mun í fyrstu eingöngu sinna
verkefnum í rannsóknarstofu geim-
stöðvarinnar, álíka verkefnum og
vélmennið hefur sinnt í prófunum
á jörðu niðri fyrr á þessu ári. Ef allt
gengur að óskum gæti R2 síðan farið
að sinna ýmsu léttu viðhaldi í stöð-
inni, til dæmis hreinsun á ýmsum
síum. Gert er ráð fyrir því að hægt
verði að uppfæra vélmennið með
ýmsum hætti í framtíðinni þannig
að hægt sé að nýta það við viðgerðir
utan geimstöðvarinnar.
R2 hefur eins og er aðeins efri
hluta líkama síns í þessari ferð en
ef allar tilraunir ganga að óskum er
hugmyndin að vélmennið fái einn-
ig fætur og ýmsar hugbúnaðarupp-
færslur samfara því.
Könnun geimsins
Framtíðarsýn NASA er sú að arftak-
ar R2 muni geta sinnt viðhaldi á veð-
ur- og fjarskiptatunglum og jafnvel
kannað halastjörnur eða tungl plán-
etunnar Mars.
Í tikynningu frá NASA segir að í
framtíðinni megi vænta þess að vél-
menni eins R2 verði fyrst send á vett-
vang þegar kannaðir verða nýir stað-
ir í sólkerfinu, í kjölfarið komi síðan
geimfarar. Í sameiningu geti vél-
menni og menn náð mun meiri ár-
angri í könnun geimsins en hingað
til hefur þekkst.
52 TÆKNI UMSJÓN: PÁLL SVANSSON palli@dv.is 5. nóvember 2010 FÖSTUDAGUR
Almyndir
í bígerð
Almynd eða 3D Hologram er ekki ný
hugmynd en án efa varð fyrirbærið
heimsfrægt í kvikmyndinni Star Wars
en þar má sjá bæði Leiu prinsessu og
keisarann illa nýta sér þessa tækni við
að koma frá sér skilaboðum. Og líkt og
oft vill verða líður ekki á löngu þar til
hugmyndir í vísindaskáldsögum verða
að veruleika en vísindamönnum við
háskólann í Arizona í Bandaríkjunum er
að takast að gera þessa hugmynd mögu-
lega. Í stað þess að þrívíddarmyndin
birtist á skjá er henni varpað á einhvern
ákveðinn flöt og ef hægt verður að birta
slíkar myndir í raunstærð verður jafnvel
hægt að eiga samskipti við einhvern sem
er staddur annars staðar á hnettinum líkt
og hann væri í sama herbergi. Í náinni
framtíð verður hægt að taka upp slík
þrívíddar-myndskeið á einum stað og
birta þau í rauntíma á öðrum stað hinum
megin á hnettinum. Talið er að þetta
muni valda straumhvörfum á ýmsum
sviðum vísinda og samskiptakerfa.
iPad á 95%
markaðsins
Samkvæmt niðurstöðum um sölu
snertitölva (tablets) á þriðja
ársfjórðungi 2010 virðist Apple iPad
eiga um 95 prósent markaðsins. Af
þeim 4,4 milljónum snertitölva sem
seldar voru frá júlí til september voru
4,19 milljónir Apple iPad-tölvur.
Snertitölvur sem keyra á Android-
kerfinu voru um 2,3 prósent seldra
tölva en búast má við töluverðum
breytingum á markaðnum nú þegar
fjölmörg fyrirtæki setja slíkar tölvur á
markað og má sem dæmi nefna
Galaxy Tab frá Samsung, en miðað við
verð og eiginleika er talið að sú tölva
geti veitt iPad verðuga samkeppni.
DEKK
fyrir fólksbíla og jeppa
BFGoodrich
Bílabúð Benna - Tangarhöfða 8 - Reykjavík
Sími 590 2000 - www.benni.is
www.bfgoodrich.com
Síðasta ferð geimskutlunnar Discovery verður með heldur óvenjulegu sniði en meðal
farþega er R2, fyrsta raunverulega vélmennið sem mannkynið sendir út í geiminn.
Vélmenni send
út í geiminn
Undirbúningur Starfsmenn NASA og GM huga að pökkun vélmennisins fyrir
geimferðina.
Á fimmta tug ýmiss konar skynjara má finna í líkama Robonaut 2.