Dagblaðið Vísir - DV - 22.07.2011, Qupperneq 25

Erlent | 25Helgarblað 22.–24. júlí 2011
Allt á einum stað!
Bílaverkstæði | Dekkjaverkstæði | Smurstöð | Varahlutir
Þú færð fría olíusíu ef þú lætur
smyrja bílinn hjá okkur
Komdu með bílinn til okkar og
þú færð fría ástandsskoðun
Þ
rír virtir dómarar í Bretlandi
hafa komist að þeirri nið-
urstöðu á efra dómstigi að
Mark Kennedy – njósnari
lögreglunnar í London sem
sigldi undir fölsku flaggi og þóttist
vera náttúruverndar- og aðgerðas-
inni að nafni Mark Stone – hafi af
ásetningi framið fjölda lögbrota.
Þá er niðurstaða dómaranna sú
að njósnir hans hafi verið ólögleg-
ar rétt eins og undirróðurstarfsemi
hans þar sem hann mun hafa hvatt
aðgerðasinna til þess að brjóta lög.
Dómararnir sögðu Kennedy hafa
tekið þátt í aðgerðum þar sem hann
gekk miklu lengra en honum hafði
verið heimilað. Þetta kemur fram í
netútgáfu breska blaðsins Guardian.
Eins og DV hefur greint ítarlega
frá undanfarna mánuði starfaði
Kennedy meðal annars undir fölsku
nafni með umhverfisverndarhreyf-
ingunni Saving Iceland og tók þátt
í aðgerðum við Kárahnjúka á milli
þess sem hann beitti sér í öðrum
löndum Evrópu.
Þrátt fyrir að lögregluyfirvöld í
Þýskalandi og Írlandi hafi viður-
kennt að þau hafi haft vitneskju um
njósnastarfsemi Kennedys innan
þarlendra náttúruverndarhreyfinga
hafa íslensk lögregluyfirvöld hafnað
því að hafa búið yfir slíkri vitneskju.
Þessi nýlega niðurstaða bresku dóm-
aranna rennir stoðum undir þær
raddir sem hafa orðið sífellt hávær-
ari í tengslum við mál hans.
Líklegt er að Mark Kennedy hafi
haft það að markmiði – eins og und-
irróðursmenn almennt – að hafa
áhrif á þróun mótmæla, og ýta und-
ir óróa til þess að sverta málstaðinn.
Fjöldi annarra lögreglumanna sinnti
svipuðu starfi og Kennedy.
Réttlát reiði
Í úrskurði dómaranna, þar sem með-
al annars voru færð rök fyrir sýknu-
dómi tuttugu umhverfisverndar- og
aðgerðasinna, kom fram að dómar-
arnir sjálfir voru, líkt og breskur al-
menningur, reiðir vegna undirróð-
ursstarfsemi lögreglunnar.
Dómararnir, þeirra á meðal
sá sem sinnir æðstu stöðu innan
breskra dómkerfisins, eins konar
ígildi forseta hæstaréttar [Lord Chief
Justice], sögðu að sakborningarn-
ir hefðu verið beittir miklum órétti
þegar saksóknarar tóku ekkert til-
lit til mikilvægra sönnunargagna í
tengslum við aðkomu Kennedys að
málinu.
Á þriðjudaginn var aðgerðasinn-
unum gert ljóst að þeir hefðu verið
sýknaðir af ásökunum um að hafa
skipulagt og ætlað sér að brjótast inn
í Ratcliffe-on-Soar orkuverið. Á mið-
vikudag, þegar þeir færðu rök fyr-
ir sýknudómnum, gagnrýndu þeir
leynilögreglustarfsemi Kennedys
harðlega, sem þeir sögðu hafa verið
hluta af aðgerðum lögreglu sem við-
gengist hafi til lengri tíma og beinst
gegn róttækum og vinstrisinnuðum
hópum.
Undirróðursmaður
Um Kennedy sögðu dómararnir með-
al annars að hann hefði tekið þátt í
aðgerðum þar sem hann hefði geng-
ið miklu lengra en honum hafi verið
heimilt.
Í aðgerðunum hefði hann komið
fram sem: „ákafur fylgismaður þess
að orkuverið yrði tekið yfir,“ og færa
mætti rök fyrir því að hann hefði verið
undirróðursmaður.“
Vísbendingar þess efnis að leyni-
lögreglumaður hafi framið lögbrot
eru líklegar til þess að hafa skaðleg
áhrif á Hugh Orde, tilvonandi eftir-
mann Pauls Stephensson, núverandi
lögreglustjóra lögreglunnar í London.
Orde er yfirmaður deildarinnar
sem þar til nýlega fór fyrir neti leyni-
lögreglumanna sem njósnuðu um
meðlimi róttækra stjórnmálahreyf-
inga. Sá sem fór fyrir saksókninni í
málinu gegn aðgerðasinnunum tutt-
ugu liggur einnig undir ámæli fyr-
ir að hafa legið á mikilvægum sönn-
unargögnum er sneru að þátttöku
Kennedys í Ratcliffe-málinu.
Í úrskurði dómaranna sagði í laus-
legri þýðingu: „Eitthvað fór verulega
úrskeiðis í réttarhöldunum. Saksókn-
ari sinnti ekki þeim skyldum sínum að
upplýsa um allar hliðar málsins. Nið-
urstaðan var sú að dæmt var í kjölfar
réttarhalda þar sem þau grundvallar-
atriði sem réttarkerfið stendur á voru
hunsuð. Kviðdómurinn hafði enga
vitneskju um þau sönnunargögn sem
studdu málflutning sakborninganna,
gögn sem voru í höndum saksóknara
en aldrei lögð fram. Útkoman var sú
að réttlætið varð undir.“
Rannsókn á því hvers vegna sönn-
unargögn voru falin fyrir dómnum
er leidd af Christopher Rose, fyrrver-
andi dómara.
Heimilt að njósna á Íslandi
Eins og fram hefur komið hefur DV
fjallað ítarlega um mál Kennedys á
síðum blaðsins undanfarna mán-
uði. Starf Kennedys hér á landi
og möguleg undirróðursstarfsemi
hans hefur vakið óhug margra og
hefur innanríkisráðherra meðal
annars sagt að það sé ótækt að lög-
reglumenn komi sér leynilega fyrir
í hópi pólitískra andófshópa og
fylgist með starfi þeirra.
Í nýlegri skýrslu ríkislögreglu-
stjóra sem gerð var í kjölfar fyrir-
spurnar innanríkisráðherra kemur
meðal annars fram að lögregluyf-
irvöldum sé ekki kleift, út frá þeim
gögnum sem séu til staðar, að skera
úr um hvort njósnarinn hafi verið
hér á landi í samvinnu við eða með
vitund íslensku lögreglunnar.
Úr skýrslunni er varla hægt
að lesa annað en að njósnar-
inn breski hafi haft heimild til að
njósna um mótmælendur hér á
landi sökum þess samstarfs sem
íslensk og bresk lögregluyfirvöld
áttu í tengslum við mótmæli Sa-
ving Iceland hér á landi. Líklegt
er því að upplýsingar þær sem ís-
lenska lögreglan fékk frá breskum
yfirvöldum um mótmælendur við
Kárahnjúka hafi sumar verið beint
frá Kennedy komnar.
Sagði skýrsluna froðu
Þá segir í skýrslunni að lögreglu sé
heimilt að notast við flugumenn
við rannsókn sakamála. Ljóst er
að Kennedy var ekki að störfum á
Íslandi við slíka rannsókn, heldur
til þess að safna gögnum um mót-
mælendur sem héldu til í búðum
umhverfisverndarsinna við Kára-
hnjúkavirkjun, rétt eins og hann
hafði gert í öðrum Evrópulöndum.
Í skýrslunni er jafnframt lögð
áhersla á þann trúnað sem þurfi
að ríkja á milli innlendra og er-
lendra lögregluyfirvalda til að við-
halda góðu samstarfi. Þau gætu
vart, ef þau vissu um starfsemi
breska njósnarans, greint frá því
án þess að rjúfa trúnað.
Innanríkisráðherra hefur í sam-
tali við DV sagt að breyta þurfi lög-
um á þann veg að ekki sé hægt að
senda njósnara í hópa pólitísks
andófsfólks.
Birgitta Jónsdóttir, þingkona
Hreyfingarinnar, er ein þeirra sem
barist hefur fyrir því á Alþingi að
íslensk lögregluyfirvöld leysi frá
skjóðunni. Þegar skýrsla ríkislög-
reglustjóra kom út sagði hún ekk-
ert nýtt í henni: „Það er ekkert í
henni, þetta er bara einhver froða.“
Þá tók Birgitta fram að hún vildi
fá afdráttarlaus svör frá íslenskum
yfirvöldum rétt eins og frá ríkis-
stjórnum Írlands og Þýskalands.
Innanríkisráðherra undirbýr
lagabreytingar vegna málsins.
Á Íslandi Mark Kennedy tók þátt í aðgerðum á
Kárahnjúkum árið 2006. Í skýrslu ríkislögreglu-
stjóra um málið er tekið fram að trúnaður þurfi að
ríkja á milli íslenskra og erlendra lögregluyfirvalda.
Mynd Saving iceland
„Réttlætið
varð undir“
n virtir dómarar í Bretlandi segja Mark Kennedy hafa
njósnað ólöglega um umhverfisverndarsinna n Telja
rök falla að því að hann hafi verið undirróðursmaður
Jón Bjarki Magnússon
blaðamaður skrifar jonbjarki@dv.is
„ Í úrskurði
dómaranna,
þar sem meðal annars
voru færð rök fyrir
sýknudómi tuttugu
umhverfisverndar- og
aðgerðasinna, kom fram
að dómararnir sjálfir
voru líkt og breskur
almenningur reiðir vegna
undirróðursstarfsemi
lögreglunnar.