Són - 01.01.2009, Side 92

BRAGI HALLDÓRSSON92
arefni fróðleiksfúss alþýðumanns og hann liggur ekki á skoðunum
sínum. Í mansöng fyrstu rímu ákallar hann söngvagyðjuna og biður
hana að vera sér til halds og trausts til að gleðja og skemmta. Þetta er
í sjálfu sér algengt upphaf hjá rímnaskáldum en hitt vekur athygli að
hann skuli eiginlega setja sig á sama bekk og Óvidíus og Milton sem
söngvagyðjan veitti innblástur. Í mansöng annarrar rímu segir hann
frá draumi þegar ljóðagyðjan tekur að fræða hann með því að lyfta
„tjaldi ljómandi frá einu spjaldi“ (II 2). Við blasa þá landakort heims-
ins og þar er margt að undrast eins og til dæmis Kínamúrinn. Að baki
þessum draumi er eflaust lestur Hallgríms á Almennri landaskipunarfræði
eftir Gunnlaug Oddsson dómkirkjuprest, Grím Jónsson amtmann og
Þórð Sveinbjarnarson dómstjóra. Sú bók kom út í þremur bindum á
vegum Hins íslenska bókmenntafélags 1821–1827 og Hallgrímur
hefur líklega heillast af landakortunum þar. Engu að síður hampar
hann heilbrigðri skynsemi alþýðumannsins:
II 10
Minnar aldar menntavinir meina eg segi,
hvað yfir þeirra þekking stigi,
það sé tóm og einber lygi.
II 11
Trúa þeir að sálarsjón og sannleik fangi
vísdóms, heldur anda enginn,
utan maður skólagenginn.
Í mansöng þriðju rímu, sem er er inngangur að galdralistum Kols
kroppinbaks til að ná ástum Trönu, birtist Hallgrími í svefni ein af
menntagyðjunum. Hann spyr hana hvort trúa megi sögum af álög-
um, fornum spám, göldrum, seið og ýkjum í sögum. Hún svarar því
til að ekki skuli hann efa sögur af þessu tagi. Sumum „fylgdi lýðum
gáfa sú“ (III 5). Síðan rekur hún fjölmörg dæmi úr ritningunni, nor-
rænum fornsögum, rómverskri sögu, draumspeki og egypskum dul-
fræðum þessu til sönnunar og niðurstaðan er þessi:
III 22
Ýkjur vitum allmargar
eru í ritum fornaldar,
en hins vegar eins ástatt
ótrúlega margt er satt.