Són - 01.01.2009, Blaðsíða 116

BRAGI HALLDÓRSSON116
15
Sennum leystur lífi frá
lífsafl reist þó vildi,
frægð og hreysti eina á
enginn treysta skyldi.
Angantýr og Hjálmar eftir Magnús Hj. Magnússon á Þröm
Magnús Hjaltason Magnússon (1873–1916) var fæddur í Álftafirði
vestra. Faðir hans var fátækur barnakennari og móðir hans sauma-
kona. Magnús ólst ekki uppi hjá foreldrum sínum heldur varð
sveitarómagi og átti við verulega vanheilsu að stríða í æsku og háði
hún honum alla ævi. Magnús ól allan sinn aldur á Vestfjörðum. Um
hrakningasama ævi hans hafa margir skrifað, til dæmis Gunnar M.
Magnúss og Sigurður Gylfi Magnússon.53
Frægastur verður Magnús þó ávallt fyrir að vera aðalfyrirmyndin
að Ólafi Kárasyni í Heimsljósi Halldórs Laxness. Til að undirbúa
skáldsöguna lagðist Halldór í ítarlegar dagbækur Magnúsar í Lands-
bókasafni, og á útmánuðum árið 1936 ferðaðist hann einn fótgang-
andi um Snæfellsnes. Síðar fór hann um Vestfirði með Vilmundi Jóns-
syni heilan mánuð til að kynnast sögusviðinu. Hann skrifaði síðar í
Skáldatíma árið 1963: „Ég var að leita að skáldi heimsins, Goethe af-
klæddum geheimráðinu, skáldi einsog það kemur fyrir af skepnunni,
in puris naturalibus, og fann Ólaf Kárason Ljósvíking sem heimskir
útlendingar halda að sé staðbundinn íslenskur heimatdichter!“54
Eftir Magnús liggur töluvert af skáldskap, einar sex rímur auk
smærri kvæða í syrpum sem hann nefndi rímur. Óvenjulega hrein-
skilnar lýsingar í dagbókum hans munu þó halda nafni hans á lofti
lengur en kvæðin. Í lifanda lífi kom hann aðeins rímunni af Angantý
og Hjálmari út á prenti en ljóst var að hann ól með sér mikla skálda-
drauma. Það gekk ekki þrautalaust fremur en annað sem hann tók sér
fyrir hendur enda mættu skáldskapartilraunir hans ekki alls staðar
skilningi og oft kvartar hann undan því í dagbókum sínum. Samt
voru margir sem kunnu að meta skáldskap hans og fengu hann til að
skrifa upp eða yrkja fyrir sig gegn borgun við ýmis tækifæri og fyrir
það naut hann oft vinsemdar og virðingar.55
53 Sjá nánar í heimildaskrá um rit þeirra.
54 Halldór Laxness. „Ólafur Kárason hinumegin á hnettinum“, bls. 234.
55 Sbr. Peter Hallberg. Hús skáldsins II, bls. 15.