Són - 01.01.2009, Blaðsíða 104

BRAGI HALLDÓRSSON104
Lokaþáttur rímunnar er hauggerð Odds, sorgin í höll Yngva kon-
ungs ásamt hugleiðingum Gísla um efnið (217–250).
Bragarhátturinn er frumhend ferskeytla sem oftast er hnökralaus
þótt stundum bregði út af og innrím vanti. Gísli fyrnir mál sitt og
hefur í handriti eftir á strikað yfir innskotshljóðið u í endingum.
Skáldamál er flókið og tyrfið en ber lærdómi höfundar fagurt vitni.
Kenningar eru oft ærið langsóttar og margliðaðar en ofhlæði þeirra
veldur því að of mikið hægir á framvindu sögunnar. Mér býður í grun
að þarna hafi dróttkvæðaskýringum Gísla slegið inn og hann hafi
viljað æfa sig í að smíða langsóttar kenningar en skáldskapurinn
geldur óneitanlega fyrir þessa æfingu í að yrkja í anda fornskálda sem
hann vitnar á stundum óbeint til. Vera má að Gísla hafi verið þetta
ljóst, að minnsta kosti verður ekki séð að hann hafi gert tilraun til að
koma rímunni fyrir almenningssjónir eins og öðrum skáldskap
sínum. Ríman var heldur ekki birt í Ljóðmælum hans sem út komu að
honum látnum árið 1891.
Ríma af Hjálmari og Ingibjörgu eftir Einar Jónsson
Einar (1845–1880) fæddist í Vestri-Leirárgörðum í Leirársveit. Full-
tíða varð hann bóndi í Steinsholti í Leirársveit og seinna í Elínarhöfða
á Akranesi. Hann kenndi sig ýmist við Vestri-Leirárgarða eða Elínar-
höfða eins og kemur fram í handritum hans. Hann kom sér upp
handskrifuðu einkabókasafni ásamt Halldóri bróður sínum eins og
fleiri gerðu á 19. öld, ýmist eftir handritum, sem gengu milli manna
til eftirritunar, eða prentuðum bókum. Þar ægir öllu saman og „villi-
garður“ hans stendur í fullum blóma. Þar eru hlið við hlið kvæði af
ýmsu tagi eftir hann sjálfan, sálmar, rímur, fornaldarsögur, riddara-
sögur og margt fleira. Í kvæðum hans má víða sjá áhrif frá róman-
tískum skáldum, til dæmis Jónasi Hallgrímssyni.43
43 Tilefni þessarar rannsóknar á rímum um Hjálmar var að ég fór að skoða handrit
Einars langafa míns og komst þá brátt að því að hann var aðeins einn af mörgum
sem ort höfðu um efnið. Árið 1981 átti föðuramma mín, Halldóra Jakobína Guð-
214
Þegar leit hún höggna hlíf,
héluga brynju Róða,
sorgin beit hið besta líf,
bliknaði mærin góða.
215
Hné við bólstri höll að mold
hauðrs lindin rauða,
örend fólst hin unga fold
auðs í faðmi dauða.