Tímarit um menntarannsóknir - 01.01.2007, Blaðsíða 163

161
Tímarit um menntarannsóknir, 4. árgangur 2007
réttlátt að þeir fátækari yrðu að fara í hann og
aðeins þeir ríku gætu leyft sér að fara milli
landshluta til þess að komast í betri skóla.
Upphaldið er þá greitt án endurgjalds.
Ég sé enga aðra leið en þessa – annars
festumst við bara í þessari geggjun. Það má
ekki gleyma því að við erum á vissan hátt að
sóa bestu árum ævinnar á skólabekk, árunum
þar sem framtakssemin er hvað mest. Og ég
efast oft um að nemendurnir hafi grætt nokkuð
annað en gráðuheitið!
TUM: Þú talar um þitt heimaland en hvernig
er hægt að meta þetta ástand? Eru einhverjir
mælikvarðar sem hægt er að nota til þess að
meta hvort mikil menntun sé orðin vandamál?
AW: Það má vel vera að mönnum finnist
æskilegt að senda alla í háskóla og gera þá að
góðum og gegnum þjóðfélagsþegnum, óháð
því hvort það skili einhverju efnahagslega,
og láta menn svo fara í iðnnám á eftir til þess
að vinna fyrir sér. En það er afskaplega dýrt
að gera þetta svona. Ég trúi ekki öðru en að
ástandið sé orðið mjög svipað hér. Það var
gerð stór rannsókn á þessu í Bretlandi. Fólk
var beðið um að segja hvað það þyrfti að kunna
til þess að sinna starfi sínu – ekki hvað þyrfti
til þess að fá starfið heldur hvaða hæfni það
þyrfti að hafa í starfinu. Niðurstöður sýndu að
í langflestum tilfellum var ljóst að fólk þurfti
ekki að kunna nema brot af því sem það hafði
lært til þess að geta sinnt starfi sínu afskaplega
vel. Framhaldsskólamenntun var meira en nóg
til þess að geta sinnt ýmsu því sem krafðist
háskólanáms.
TUM: Hvað þætti þér um að niðurgreiða
iðnnám og starfstengt nám til jafns við
háskólanám?
AW: Þá væri fólk að minnsta kosti að velja á
milli á jafnréttisgrunni. Helst myndi ég vilja
mæla með því að fólk hefði rétt á námsstuðningi
í ákveðinn árafjölda, rétt á niðurgreiddum
lánum, og ef fólk vildi ekki nota þau þegar
það væri 18 ára þá gæti það gert það 49 ára
til dæmis. Og ef fólk vildi nota þetta til þess
að mennta sig án þess að ákveðið starf eða
námsgráða héngi á spýtunni þá fyndist mér það
góð hugmynd. Með þessu móti tel ég miklu
meiri líkur á að menntakerfið verði í meiri
tengslum við þarfir markaðarins en það er
núna. Það væri ekki aðeins réttlátara varðandi
valið milli iðnnáms og háskólanáms, heldur
gerði þetta fólki kleift að læra án þess að þurfa
að stefna að enn einni námsgráðunni.
Möguleikarnir á að verða sér úti um menntun
hafa aukist mikið undanfarna áratugi, en
þrýstingurinn á að afla sér aukinnar menntunar
hefur líka aukist mikið. Jafnvel þótt menntun
væri ekki niðurgreidd myndu margir verja fé í
hana og leggja mikið á sig. En ríkisstjórnir hafa
gert illt verra. Stjórnmálamenn eru handvissir
um að meiri menntun fylgi meiri hagvöxtur en
auk þess virðist vera einhvers konar keppni í
gangi, sem e.t.v má kenna OECD um. Keppnin
snýst um það hversu lengi hvert land geti
haldið fólki að námsbókunum og hve mörgum
í einu. Sá vinnur sem getur haldið flestum sem
lengst í námi. Þetta skil ég ekki – maður skyldi
halda að það væri æskilegt að koma fólki út í
atvinnulífið sem fyrst.
Er kennaramenntun
góð menntun?
TUM: Mig langar til að spyrja þig um kennara-
menntun. Hér er kennaranám oft kynnt sem góð
almenn menntun, jafnvel fyrir þá sem hugsa sér
ekki að verða kennarar. Ertu sammála þessu?
AW: Það fer eftir ýmsu. Í Englandi gerðist þetta
ekki svona. Fólk vildi ekki læra til kennara, það
vildi frekar læra ákveðna grein og bæta svo
kennsluréttindum ofan á með viðbótarnámi í
eitt ár. Ég held að það sé að mörgu leyti rétt að
kennaramenntun sé góð almenn menntun, en
að það sé erfitt að sannfæra vinnumarkaðinn
um þetta og þar af leiðandi unga fólkið. Það
er ákveðin tilhneiging til þess að sjá þetta
annaðhvort sem nám á þröngu sviði eða sem
nám sem fólk fer í vegna þess að það kemst
Viðtal við Alison Wolf