Gerðir kirkjuþings - 2006, Qupperneq 13

þjóðkirkjunnar. þar sem mælt er fyrir um að kirkjujarðir og aðrar kirkjueignir, sem
þeim fylgdu, að frátöldum prestssetrum og því þeim fylgdi væru eign íslensks ríkisins
og andvirði seldra jarða skyldi renna í ríkissjóð og á móti myndi ríkið skuldbinda sig að
greiða laun 138 presta og 18 starfsmanna Biskupsstofu eins og þar segir. En eins og við
vitum sem hér erum inni þá fóru síðan af stað viðræður um stöðu prestssetranna, eigna
og réttarstöðu þeirra en þær viðræður hafa staðið með hléum um árabil. Þeim lauk
formlega í gær þegar við biskup og íjármálaráðherra rituðum undir samkomulag,
mikilvægt samkomulag, um þessa réttarstöðu og stöðu prestssetra og prestssetursjarða.
Þegar ég talaði hér á kirkjuþingi fyrir tveimur árum þá lét ég þess getið að það virtist
óbrúanlegt bil á milli kirkju og ríkis í þessu efiii og nefhdi tölur því til staðfestingar að
ríkið talaði um 150 milljónir meðan kirkjan talaði um 3 milljarða og það virtist vera svo
breitt bil þama á milli, að það næði líklegast ekki saman. Ég hef líkað sagt, að kannski
væri það svo að það væri hluti af íslandssögunni að það væru óleysanleg mál milli ríkis
og kirkju um yfirráð yfir landi og jörðum og þess vegna væri skynsamlegt að reyna
ekkert að ná þessu samkomulagi, heldur að láta þetta deilumál vera áffam hluta af okkar
Islandssögu, en sem betur fer náðum við samkomulag og leystum þetta og rituðum
undir samkomulagið í gær. Ég vil fara yfir helstu atriði í þessu samkomulagi hér á
þessum stað til að þau liggi alveg ljóst fyrir.
I fyrsta lagi að kirkjunni verði afhent til fullrar eignar og ráðstöfunar prestssetur og
prestsseturbústaði, sem henni voru afhentir til umsýslunar með lögum um prestssetur
1993 ásamt þeim fasteignum sem kirkjan hefur keypt fyrir eigið fé, ffá þeim tíma.
Samkomulag þetta gerir því ekki ráð fyrir afhendingu annarra eigna til kirkjunnar, en
hún hefur nú þegar á sínu forræði. Allar kröfur kirkjunnar á hendur ríkinu vegna
annarra eigna, sem deilt hefur verið um, á milli ríkis og kirkju og snúa að eldri
prestssetrum, nýbýlum, hjáleigum og öðrum útskiptum eignum og réttindum allt ffá
árinu 1907 falla niður, eða teljast umsamdar. Sama gildir um kröfúr prestssetur eða
tengdra réttinda prestssetra sem ríkið hefur selt.
Mælt er sérstaklega fýrir um í samkomulagi að jörðin Þingvellir og kirkjan þar séu eign
íslenska ríkisins, sem sér um búnað hennar og viðhald ásamt því að veita aðstöðu fyrir
sóknarprest í tengslum við kirkjuathafnir.
Gert er ráð fýrir að íslenska ríkið hækki árlegt ffamlag sitt til Kirkjumálasjóðs, sem
nemi 3% af því gjaldi sem árlega verður greitt til sjóðsins, þannig að gjald í
Kirkjumálsjóð verði 14.3% frá 1. janúar 2007. Samhliða umræddri hækkun er lagt til að
eftirfarandi ótímabundið viðfangsefni undir fjárlagaliðnum 06-701, Þjóðkirkjan, falli
brott frá og með fjárlögum 2007. Það er 7.1 vegna sérþjónustuprests vegna áfengis og
vímuefnavandans, 2.2 vegna kirkjumiðstöðvar 1.7, vegna Löngumýrar í Skagafirði og
9.4 millj. vegna Skálholtsskóla. Hækkun gjalds ríkisins í Kirkjumálasjóðs nemur 55
milljónum á ári með þessu samkomulagi, en að teknu tilliti til þeirra liða sem niður falla
á móti verður raunhækkun útgjalda ríkisins vegna samningsins 35 milljónir króna á ári.
Það mun taka eina öld fýrir kirkjuna að ná í þá 3 milljarða sem bar á milli og hún lagði
til að ríki greiddi fýrir þessar eignir og yrði það til að leysa þessa deilu. En að
11