Peningamál - 01.06.2005, Qupperneq 10

ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PEN INGAMÁLUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
0
5
•
2
10
Hagvöxtur í Kína hefur hins vegar haldið áfram af fullum krafti
og nam 9,5% á fyrsta fjórðungi ársins. Þótt búist sé við að nokkuð
dragi úr hagvexti þegar líður á árið er gert ráð fyrir að hann verði
mikill á árinu í heild.
Hagvaxtarhorfur helstu ríkja Evrópu áfram slakar
Ekki eru horfur á að hagvöxtur í Evrópu glæðist í bráð og má ætla að hátt
olíuverð hafi seinkað efnahagsbatanum enn frekar. Eins og áður hefur
verið nefnt hafa hagvaxtarspár verið lækkaðar undanfarið, einkum spár
fyrir Þýskaland og Ítalíu. Hagvöxtur í Þýskalandi á fyrsta fjórðungi í ár var
reyndar mun meiri en búist var við, eða 1%. Vegna þess að vöxturinn
var að mestu drifinn af auknum útflutningi, en innlend eftirspurn dróst
saman, eru hagvaxtarhorfur á þessu ári þó ekki taldar hafa batnað til
muna. Útflutningur kann að vera viðkvæmur fyrir áframhaldandi styrk-
leika evrunnar og sveiflum í heimsverslun. Væntingar um hagvöxt á Ítalíu
hafa einnig minnkað verulega. Á fyrsta fjórðungi þessa árs dróst fram-
leiðsla saman frá fyrra ári annan ársfjórðunginn í röð og telst því tækni-
lega hafa verið um samdráttarskeið að ræða. Horfur um hagvöxt á árinu
í heild eru mjög slakar og eru ástæðurnar svipaðar og í Þýskalandi. Eink-
um eru horfur ítalsks iðnaðar daprar, en samkvæmt nýjustu tölum hefur
hann átt erfitt með að fóta sig í aukinni samkeppni á heimsmarkaði og
hefur hlutfall ítalsks útflutnings í heimsútflutningi farið minnkandi.
Viðhorfskannanir sýna að væntingar þjónustu- og iðnfyrirtækja
á evrusvæðinu um framtíðina hafa haldið áfram að dvína, en vænt-
ingar neytenda hafa lítið breyst það sem af er ári. Vöxtur þjónustu-
geira hefur verið meiri en á flestum öðrum sviðum, en nýjustu tölur
benda til þess að dregið hafi úr vexti í þessum geira, einkum á Ítalíu
og í Þýskalandi. Vöxtur einkaneyslu á evrusvæðinu er lítill þótt hann
hafi heldur glæðst. Hækkun olíuverðs og hátt gengi evru draga úr
hagnaði fyrirtækja. Því er ólíklegt að þau auki fjárfestingu og manna-
ráðningar á næstunni. Á meðan atvinnuhorfur eru jafn tvísýnar og nú
má gera ráð fyrir að neytendur haldi að sér höndum.
Slakur hagvöxtur í Evrópu hefur ekki haft umtalsverð áhrif á
verðlag sjávarafurða
Efnahagslægðin á meginlandi Evrópu virðist hvorki hafa haft umtals-
verð áhrif á eftirspurn né verðlag íslenskra sjávarafurða. Markaðshorfur
flestra sjávarafurða eru allgóðar um þessar mundir. Þó hefur nokkurrar
sölutregðu gætt á ferskfiskmarkaði undanfarna mánuði, líklega vegna
tímabundinna áhrifa aukins framboðs frá Noregi og Færeyjum. Á fyrstu
fjórum mánuðum þessa árs var verð sjávarafurða í heild um 7% hærra
í erlendri mynt en á sama tíma árið 2004. Mest hækkaði verð sjófrystra
afurða, eða um 18%, en verð landfrystra afurða hækkaði um tæp 4%
og saltfisks aðeins um tæplega 2%. Markaðsaðilar telja almennt að
verð helstu tegunda botnfiskafurða, frystra, saltaðra og ferskra, muni
halda áfram að hækka á þessu ári, enda eftirspurn vaxandi og sam-
keppnisstaða íslenskra afurða sterk. Lítils háttar verðlækkun botn-
fiskafurða í mars sl. má rekja til árstíðarbundinnar verðlækkunar á salt-
fiski. Markaður í austanverðri Evrópu fyrir frystar afurðir er í vexti og
verðlagshorfur eru taldar góðar að því er áhrærir mjöl- og lýsisverð.
Væntingavísitölur á evrusvæði
janúar 2002 - apríl 2005
Mynd II-3
J MM J S N J MM J S N J MM J S N J MM J S N
2002 2003 2004 2005
0
-3
-6
-9
-12
-15
-18
-21
Mismunur
Neytendur
Fyrirtæki

Heimild: EcoWin.
Áætlað verðlag sjávarafurða1
janúar 2000 - apríl 2005
Mynd II-4
J A J O J A J O J A J O J A J O J A J O J A J O
2000 2001 2002 2003 2004 2005
85
90
95
100
105
110
115
120
125
130
2003=100
Í íslenskum krónum
Í erlendri mynt

1. Verðvísitala Hagstofu Íslands umreiknuð yfir í erlendan gjaldmiðil
með vöruskiptavog m.v. útflutning.
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.