Peningamál - 01.06.2005, Blaðsíða 28

ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PEN INGAMÁLUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
0
5
•
2
28
Eins og greint var frá í síðustu Peningamálum hefur viðskipta-
hallinn að þessu sinni myndast við nokkuð aðrar aðstæður en ríktu á
árinu 2000. Raungengi er mun hærra og erlendir vextir hafa verið í
sögulegu lágmarki. Halli á þáttatekjujöfnuði hefur því ekki aukist í
samræmi við vöxt erlendra skulda, sem hafa fjórfaldast á síðastliðnum
sjö árum, en vaxtabyrðin hefur einungis rúmlega tvöfaldast á sama
tíma. Líklegt þykir að vextir erlendis muni hækka á næstunni, en í spá
Seðlabankans er sem fyrr gert ráð fyrir hægfara hækkun þeirra. Tæp-
lega 15% erlendra skulda þjóðarbúsins eru í Bandaríkjadölum. Seðla-
banki Bandaríkjanna hefur hækkað vexti um 2 prósentur frá því í júní
árið 2004 og má því ætla að greiðslubyrði skammtímalána í Banda-
ríkjadölum hafi aukist nokkuð. Á hinn bóginn eru langtímavextir enn
lágir og hafa jafnvel lækkað undanfarna mánuði. Skammtímavextir
hafa haldist nánast óbreyttir á evrusvæðinu og þróun langtímavaxta
verið svipuð. Burtséð frá nokkurri hækkun áhættuálags á vexti hafa
því líklega ekki orðið umtalsverðar breytingar á vaxtakjörum þjóðar-
búsins frá því í mars. Ef vextir og vaxtaálag hækka munu vaxta-
greiðslur Íslands aukast og viðskiptahallinn aukast sem nemur u.þ.b.
11/3 prósentu af landsframleiðslu fyrir hverja prósentu af hækkun
meðalvaxta á skuldum þjóðarbúsins.8 Áhrifin gætu því orðið um-
talsverð víki vaxtaþróunin frá því sem gengið er út frá í spánni.
8. Hreinar erlendar skuldir (án áhættufjármagns) þjóðarbúsins námu rúmlega 129% af vergri
landsframleiðslu í lok árs 2004.